Το χέρι του Έντι...

Του Γκαζμέντ Καπλάνι gazikap@gmail.com

Ήταν άνοιξη του 1993. Ένας νεαρός 19 χρόνων στεκόταν σιωπηλός και με χαμένο βλέμμα μπροστά μου, στο νοσοκομείο ΚΑΤ. Δούλευε στην κρεαταγορά, στην Αθηνάς, και η μηχανή τού είχε «φάει» το δεξί του χέρι, μέχρι τον αγκώνα. Ο Έντι (έτσι τον λένε) είναι από την πόλη μου, τη Λούσνια. Μου είχε ζητήσει να τον βοηθήσω να συνεννοηθεί με τους γιατρούς. Δεν μπορώ να ξεχάσω το βλέμμα του. Δεν έχω ζήσει ποτέ μου πόλεμο. Από όσα έχω διαβάσει, όμως, οι στρατιώτες που χάνουν τα μέλη του σώματός τους στο μέτωπο έχουν το ίδιο βλέμμα. Ελπίζουν ακόμα πως βλέπουν ένα κακό όνειρο. Ελπίζουν ότι ο χρόνος θα γυρίσει πίσω, σε εκείνο το κλάσμα του δευτερολέπτου όπου συνέβη το μοιραίο, και ότι τα πράγματα θα γίνουν αλλιώς, και το χαμένο μέλος του σώματός τους θα επιστρέψει στη θέση του. Ο Έντι μου είπε ότι όλα συνέβησαν λόγω της κούρασης. Δούλευε δεκαοκτώ ώρες την ημέρα... Να είσαι 19 χρόνων και να χάσεις το χέρι σου... Πώς να επιβιώσεις από εδώ και πέρα; Πώς να αγγίξεις τα κορίτσια που ονειρεύτηκες; Πώς να συνεχίσεις μια ζωή που μόλις άρχισες; «Τώρα είμαι ένας άχρηστος άνθρωπος», είπε και δάκρυσε... Ο Έντι ήταν παράνομος, όπως όλοι οι μετανάστες στην Ελλάδα μέχρι το 1998. Ο εργοδότης του, του έταξε 500.000 δρχ. ως «αποζημίωση». Εάν ήθελε να τα πάρει.
Αλλιώς, τίποτα. Ως παράνομος ο Έντι δεν μπορούσε να ζητήσει περισσότερα. Τα πήρε και επέστρεψε στην Αλβανία. Έκτοτε δεν ξέρω τι απέγινε. Η ιστορία του Έντι είναι μόνο μία από τις ιστορίες σακατεμένων μεταναστών στον χώρο εργασίας.
Μόνο από τη μικρή μου πόλη, γνωρίζω τρία παιδιά θύματα των εργατικών ατυχημάτων στην Ελλάδα. Ό ένας είναι κάτω από τη γη. Ήταν 23 χρόνων. Οι δύο άλλοι έμειναν ανάπηροι για όλη τη ζωή τους. Μόνο ο ένας κατάφερε να διεκδικήσει την αποζημίωση και βρίσκεται εδώ και χρόνια στα δικαστήρια.
Εργατικά ατυχήματα, πολλά, συνέβαιναν και την εποχή του «υπαρκτού». Τα θύματα τότε τα βάφτιζαν «ήρωες της ανοικοδόμησης του σοσιαλισμού» και ξεμπέρδευαν. Σήμερα, οι εργάτες που χάνουν τη ζωή τους λόγω των εργατικών ατυχημάτων κάθε χρόνο, σε όλο τον κόσμο, ξεπερνούν τα δύο εκατομμύρια. Τα πρωτεία τα κρατά η σοσιαλιστική-καπιταλιστική Κίνα. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 130.000
Κινέζοι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο. Ένας Θεός ξέρει πόσα χέρια και πόδια έχει καταβροχθίσει το κινεζικό «Ολυμπιακό θαύμα». Το ισλαμο-καπιταλιστικό Ντουμπάι έρχεται δεύτερο στον αριθμό των εργατικών ατυχημάτων. Οι τρελοί ουρανοξύστες της άμμου έχουν «φάει» μπόλικα κορμιά μεταναστών που κτίζουν το «θαύμα της Ανατολής». Στην Ευρώπη- τουλάχιστον την παλαιά, των 15- τις πρώτες θέσεις στα εργατικά ατυχήματα καταλαμβάνουν η Ιταλία και η Ελλάδα. Στην Ιταλία τα θύματα οργανώνονται. Έχουν ανοίξει τη δική τους ιστοσελίδα, το δικό τους μπλογκ με μαρτυρίες των θυμάτων. Γιατί, πεθαίνει κανείς στον χώρο εργασίας, ακόμα και σε προηγμένες χώρες. Φταίνε οι εργοδότες και τα ανύπαρκτα μέτρα ασφαλείας; Τα συνδικάτα που σιωπούν; Η Επιθεώρηση Εργασίας που δεν κάνει τη δουλειά της; Οι εργάτες που αδιαφορούν για τα μέτρα ασφάλειας; Ίσως όλα αυτά. Εκτός αυτού, ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχει η «κινεζοποιήση» των ρυθμών και των σχέσεων εργασίας. Στην εποχή τού «πίσω ολοταχώς», ο καπιταλισμός τείνει να επιστρέψει στον 19ο αιώνα. Βλέποντας το κομμένο χέρι του Έντι, τότε, θυμήθηκα ένα πικρό ανέκδοτο που κυκλοφόρησε την επομένη της πτώσης των καθεστώτων του «υπαρκτού»: «Αυτά που μας έλεγαν για τον κομμουνισμό ήταν αισχρά ψέματα. Πολλά από αυτά που έλεγαν για τον καπιταλισμό ήταν αλήθεια»...