Παρακολουθώντας καθημερινά τις εξελίξεις στην ελληνική πραγματικότητα, από την οικονομική δυσπραγία στην αγορά έως τις αγροτικές κινητοποιήσεις και την πολιτική ζωή δεν μπορώ παρά να φέρνω ξανά και ξανά στο μυαλό μου την εικόνα του Έλληνα και του Τοίχου – του πολίτη που αρνείται να δεχτεί την οποιαδήποτε αλλαγή στην καθημερινότητα του όσο προφανής και να είναι αυτή…
Βλέπεις λοιπόν τον μέσο Έλληνα να προχωράει με ταχύ βήμα προς ένα τοίχο:
Τον προειδοποιείς:
“πρόσεχε, μπροστά σου είναι τοίχος, αν συνεχίσεις θα σπάσεις τα μούτρα σου”.
Γυρνάει, σε κοιτάει και σου απαντάει υποτιμητικά και με υφάκι:
“Τι λες ρε! Εγώ τόσα χρόνια από δω πάω, τι μου λες για τοίχους και ιστορίες!”
και συνεχίζει…
Μόλις χτυπήσει με δύναμη στον τοίχο, γυρνάει και ουρλιάζει:
“καλά δεν μπορούσε κάποιος να με προειδοποιήσει!
που είναι το κράτος να με προστατέψει από τους τοίχους!
θέλω αποζημίωση!
πως θα τα βγάλω πέρα με σπασμένο κεφάλι!
ποια συμφέροντα βάλανε τον τοίχο εκεί!
τέτοιο πράγμα δεν ξανάγινε…”
Δυστυχώς η προσαρμοστικότητα δεν συγκαταλέγεται μέσα στα χαρακτηριστικά του σημερινού Έλληνα.
Η αγορά και η οικονομία αλλάζει καθημερινά, ο ανταγωνισμός και οι διεθνείς σχέσεις περνάνε έντονες διακυμάνσεις, οι προτιμήσεις των καταναλωτών ανανεώνονται ταχύτατα και εμείς αρνούμαστε να δούμε την πραγματικότητα που βρίσκεται μπροστά μας…
Δεν ασχολούμαι και ούτε με ενδιαφέρει να εξετάσω αν όλες αυτές οι αλλαγές γύρω μας είναι για το καλύτερο ή όχι.
Με ενδιαφέρει όμως να δω ότι όταν υπάρχει μπροστά μου ένας τοίχος εγώ πρέπει να φροντίσω να μη σπάσω τα μούτρα μου πάνω του…
Έτσι λοιπόν, οι αγρότες μας αρνούνται να καταλάβουν ότι με επιδοτήσεις και κρατική βοήθεια δεν θα μπορέσουν να συνεχίσουν να επιβιώνουν.
Όπως αρνούταν να δουν πριν από 5 χρόνια ότι η πολιτική επιδοτήσεων της ΕΕ θα αλλάξει και δεν θα μπορούν πλέον να παράγουν ατελείωτες ποσότητες χαμηλής ποιότητας αγροτικών προϊόντων εισπράττοντας τρελά λεφτά από τις επιδοτήσεις…
Μπαμ! Χτύπησαν τοίχο και αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν.
Το ίδιο θα αναγκαστούν να κάνουν και τώρα.
Το ίδιο συμβαίνει και με τα ακίνητα.
Η περίοδος όπου τα κακής ποιότητας διαμερίσματα και οι μεζονέτες-κλουβιά πωλούταν σε τρελές τιμές από κάθε τυχάρπαστο εργολάβο και οικοπεδούχο, έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
Όλοι όσοι βάσιζαν το μέλλον τους στην «εύκολη» αγορά του ακίνητου στη χώρα έχουν αρχίσει να χτυπάνε τοίχο…
Και ακόμα συνεχίζουν να νομίζουν ότι υπάρχουν περιθώρια…
Σε πολλές περιπτώσεις ο Έλληνας του παραδείγματος μας είναι τόσο πεισματάρης –και τόσο περήφανος για το πείσμα του- που συνεχίζει να χτυπάει τον τοίχο μέχρι να τον σπάσει. Σπάζοντας τον τοίχο, χαμογελάει με περηφάνια μέχρι να ανακαλύψει ότι πίσω απ’ τον τοίχο βρίσκεται μόνο το κενό… στο οποίο και πέφτει βρίζοντας…
Ο τοίχος βρίσκεται εκεί για να τον προστατέψει. Είναι τα διάφορα σημάδια που κατά καιρούς όλοι βλέπουμε γύρω μας που μας δείχνουν ότι τα πράγματα αλλάζουν.
Ο τρόπος με τον οποίο δουλεύουμε, μετακινούμαστε, καταναλώνουμε, επικοινωνούμε, εκπαιδευόμαστε και μαθαίνουμε, αλλάζει διαρκώς.
Όσο αρνούμαστε να δούμε Ρεαλιστικά την κατάσταση τόσο θα χτυπάμε τοίχο!
Η αγορά λιανικής ρούχου και επίπλου καθώς και η βιοτεχνική παραγωγή σε αυτές τις κατηγορίες έπαθε ακριβώς το ίδιο στα προηγούμενα χρόνια.
Η άρνηση των περισσοτέρων να δεχθούν ότι αυτές οι αγορές θα κυριαρχούνταν από τις μεγάλες αλυσίδες λιανοπωλητών και τα πολυκαταστήματα κατέληξε σε μια ολόκληρη φουρνιά κατεστραμμένων επαγγελματιών που αντί να κλείσουν τα μαγαζιά τους εγκαίρως οδηγήθηκαν στο να συσσωρεύουν χρέη και να διακινούν χτυπημένες μεταχρονολογημένες επιταγές…
Με τον ίδιο τρόπο, οι τράπεζες της χώρας επιμένανε να κρατάνε τεράστια περιθώρια κέρδους μεταξύ καταθέσεων και χορηγήσεων με την πεποίθηση ότι ο κόσμος θα συνεχίσει να δανείζεται ασύστολα και χωρίς καμία αντίδραση.
Τώρα, όσο και να πέσουν τα επιτόκια, η αγορά ακινήτου δεν πρόκειται να επανέλθει και τα εύκολα κέρδη τραπεζών και κατασκευαστών έχουν πετάξει.
Τα τελευταία 3-4 χρόνια που εκφράζω την άποψη μου για την σημαντική πτώση στις τιμές ακινήτων στην χώρα, έχω δει αρκετό κόσμο να επιμένει να μη βλέπει τον τοίχο μπροστά του, αλλά ακόμα και τώρα που το θέμα συζητείται ευρέως, μου προκαλεί έκπληξη το ότι οι περισσότεροι δεν καταλαβαίνουν την έκταση του φαινομένου.
Η νοοτροπία μιας ζωής στην Ελλάδα -ότι από το ακίνητο δεν χάνεις- έχει ήδη κλονιστεί, και αυτοί νομίζουν ότι η συνέπεια θα είναι μια απλή μείωση τιμών κατά 10% για την επόμενη χρονιά!!!
Παραμένοντας “Ρεαλιστικά Ρομαντικός” θέλω να τονίσω ότι όλα τα παραπάνω δεν είναι απαραιτήτως άσχημα, αφού μετά από το χτύπημα στον τοίχο και την επακόλουθη ζαλάδα, αναγκαστικά πλέον στρίβουμε και ακολουθούμε τον νέο δρόμο.
Έτσι καταλήγουμε με καλύτερες συνθήκες αγοράς από τις προηγούμενες.
Οι σημαντικά χαμηλότερες τιμές ακινήτων που έρχονται, θα κάνουν τελικά πιο εύκολη την απόκτηση σπιτιού για τον μέσο Έλληνα.
Η ακόμα μεγαλύτερη πτώση -που ακολουθεί- στις τιμές των οικοπέδων θα δώσει τη δυνατότητα για περισσότερη οριζόντια παρά κάθετη οικιστική ανάπτυξη, που σημαίνει καλύτερη ποιότητα ζωής.
Η πτώση της ζήτησης για καταναλωτικά αγαθά και η άνοδος των πωλήσεων για τα no-brand προϊόντα στα super markets έχει ήδη αναγκάσει τις μεγάλες βιομηχανίες σε πτώση τιμών στα προϊόντα τους.
Το ίδιο ισχύει και για τις τιμές των «μεγάλων» μετοχών του ΧΑΑ.
Η παράλογη και αλαζονική αντίληψη των αρχών του ΧΑΑ και των διοικήσεων εισηγμένων όπως η ΕΤΕ, ΑΛΦΑ, ΕΥΡΩΒ, ΠΕΙΡ, ΚΥΠΡ, ΕΕΕΚ, ΜΥΤΙΛ, κλπ. ότι μόνο με τη συμμετοχή των μεγάλων ξένων επενδυτών θα μπορούσαν να κρατήσουν τα μαγαζιά τους σε υψηλές χρηματιστηριακές αποτιμήσεις, αδιαφορώντας για την προσέλκυση μικρομετόχων ήταν ένας τοίχος στον οποίο κατευθυνόταν με ταχύτητα…
Τώρα που σπάσανε τα μούτρα τους όπως και οι «μικροί» του ΧΑΑ, τώρα μπορούμε να ελπίζουμε ότι η επόμενη άνοδος θα αφορά μικρούς και μεγάλους –στο κομμάτι που ο καθένας το αξίζει-.
Προσωπικά πιστεύω ότι η ανάκαμψη στο ΧΑΑ θα καθυστερήσει αρκετά περισσότερο από αυτή των ξένων αγορών, (κυρίως λόγω της ταλαιπωρίας των κερδών των μεγάλων τραπεζών) αλλά μου φαίνεται προφανές ότι η επόμενη άνοδος θα περιέχει πολύ περισσότερους μικροεπενδυτές και συνεπώς και πολύ μεγαλύτερη γκάμα μετοχών εταιριών από μεγάλες αλλά και μεσαίες και μικρότερες κεφαλαιοποιήσεις.
Και κάτι τέτοιο –για μένα- σημαίνει μεγαλύτερη διάρκεια στην άνοδο και υψηλότερα υψηλά… Όταν έρθει ο καιρός…
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ
mathioum@otenet.gr
Posts
