Οι Μαύρες Τρύπες

Ευρωπαίοι και Αμερικανοί επιστήμονες, σε μια προσπάθεια να εντοπίσουν ογκώδεις μαύρες τρύπες σε κοντινούς γαλαξίες, έχουν βρει ελάχιστες. Είτε οι μαύρες τρύπες κρύβονται καλύτερα από ότι αντιλαμβάνονται οι επιστήμονες ή παραμονεύουν στο πιο απόμακρο διαστημικό χώρο. Οι επιστήμονες είναι πεπεισμένοι ότι μερικές πολύ ογκώδεις μαύρες τρύπες πρέπει να κρύβονται πίσω από πυκνά σύννεφα αστρικής σκόνης. Οι σκονισμένες καλύψεις επιτρέπουν μόνο στις ενεργειακά υψηλότερες ακτίνες X να τις διαπεράσουν. Έτσι οι ακτίνες X δημιουργούν ένα κοσμικό σύνολο ακτίνων X που διατρέχει όλη την έκταση του διαστήματος.

Προηγούμενη μελέτη της ιταλικής ερευνητικής ομάδας IASF είχε καταλήξει στο συμπέρασμα πως περίπου το 15% των μαύρων τρυπών είναι κρυμμένες. Τώρα, αστρονόμοι από το Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Γκόνταρντ της NASA και το Κέντρο Επιστημονικών Δεδομένων Ιντέγκραλ (Integral - International Gamma Ray Astrophysics Laboratory - Διεθνές Εργαστήριο Αστροφυσικής Ακτινών Γάμμα) στην Ελβετική Γενεύη, έχουν βρει πως το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο μετά από διετή μελέτη νέων δεδομένων. Η εργασία δείχνει ότι υπάρχουν σαφώς πολύ λιγότερες κρυμμένες μαύρες τρύπες στο κοντινό μας σύμπαν (σε ποσοστό μικρότερο από 10%), που δύσκολα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν την παρατηρηθείσα ακτινοβολία των ακτίνων X. "Λογικά, είναι δύσκολο να βρούμε κάτι που κρύβεται αρκετά καλά κι έχει διαφύγει της ανίχνευσής μας μέχρι τώρα", λέει ο Βόλκερ Μπέκμαν από το Κέντρο Γκόνταρντ της NASA και επικεφαλής της μελέτης που παρουσιάζεται στην επιστημονική επιθεώρηση "The Astrophysical Journal".

Ο ουρανός των ακτίνων X είναι χιλιάδες έως εκατομμύρια φορές πλουσιότερος σε ενέργεια από τον ορατό ουρανό που παρατηρούμε δια γυμνού οφθαλμού. Ένα μεγάλο μέρος της δραστηριότητας των ακτίνων X θεωρείται πως προέρχεται από μαύρες τρύπες που απορροφούν βίαια τα αέρια που τις περιβάλλουν. Οι μέχρι τώρα έρευνες με διάφορα τηλεσκόπια (Chandra, Rossi) έχουν μελετήσει χαμηλής ενέργειας ακτίνες Χ (περίπου 2.000 - 20.000 ηλεκτρονιοβόλτ. Για να υπάρχει σύγκριση η ενέργεια του ορατού φωτός είναι περίπου 2 ηλεκτρονιοβόλτ). Οι δύο πρόσφατες έρευνες μελετούν τις μέχρι τώρα ανεξερεύνητες υψηλά ενεργειακές ή "σκληρές" ακτίνες Χ με ενέργεια 20.000 - 300.000 ηλεκτρονιοβόλτ.

Το σύνολο των ακτίνων Χ που υπάρχουν στο διάστημα έχει ενεργειακά μέγιστα περίπου στα 30.000 ηλεκτρονιοβόλτ. Η θεωρία που έχει αναπτυχθεί αναφέρει πως οι κρυμμένες μαύρες τρύπες είναι υπεύθυνες για τα μέγιστα των 30.000 της κοσμικής ακτινοβολίας των ακτίνων Χ. Το Ιντέγκραλ είναι ο πρώτος δορυφόρος με ευαισθησία ικανή να αναζητήσει αυτές τις μαύρες τρύπες στο κοντινό μας σύμπαν. "Οι κρυμμένες μαύρες τρύπες που έχουμε βρει μέχρι τώρα δεν μπορούν να εξηγήσουν το κοσμικό υπόβαθρο των ακτίνων Χ", αναφέρει ο Μπέκμαν. Υπονοεί πως αν οι κρυμμένες μαύρες τρύπες αποτελούν την πηγή του συνόλου των ακτίνων X θα πρέπει να εντοπιστούν αρκετά μακριά στο διάστημα.

Η εξήγηση που δίνεται για αυτή την άποψη είναι πως οι μαύρες τρύπες που βρίσκονται κοντά μας είχαν όλο το χρόνο να απορροφήσουν ή να απομακρύνουν μακριά τους αέρια και αστρική σκόνη κι επομένως να είναι εύκολα ορατές από τους επιστήμονες. Η εξέλιξη αυτή θα καθιστούσε τις μαύρες τρύπες ανίκανες να παράγουν ακτίνες X επειδή είναι η θερμότητα του αερίου που δημιουργεί τις ακτίνες καθώς αυτό βυθίζεται μέσα στη μαύρη τρύπα, κι όχι η ίδια η τρύπα. Έτσι, εάν η μαύρη τρύπα έχει απομακρύνει τα αέρια και τη σκόνη από το περιβάλλον της δεν θα υπάρχει κάτι για να παράγει τις ακτίνες X.