Εξήντα πέντε χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη μέρα που το αμερικανικό «Enola Gay» έριξε στην ιαπωνική πόλη Χιροσίμα την πρώτη ατομική βόμβα στην ιστορία των πολέμων του ανθρώπου, σπέρνοντας όλεθρο άνευ προηγουμένου. Σήμερα, η Ιαπωνία τίμησε τη μνήμη των θυμάτων και για πρώτη φορά από τη ρίψη της βόμβας, οι ΗΠΑ απέστειλαν επίσημο αξιωματούχο να παραστεί στις τελετές.
Στις 08.15 σήμερα το πρωί, ώρα Ιαπωνίας, οι καμπάνες σε ολόκληρη τη χώρα άρχισαν να χτυπούν όπως κάνουν κάθε χρόνο από τη μέρα που η ατομική βόμβα των Αμερικανών έσπειρε τον όλεθρο στην πόλη της Χιροσίμα, όπου 70.000 εξαϋλώθηκαν άμεσα από την έκρηξη ενώ δεκάδες χιλιάδες άλλοι σκοτώθηκαν από τις πυρκαγιές που προκάλεσε αλλά και τη ραδιενέργεια. Σύμφωνα με τους επίσημους απολογισμούς που έχουν γίνει από τις ιαπωνικές αρχές, ο αριθμός συνολικά των νεκρών από τον βομβαρδισμό της Χιροσίμα έχει φτάσει τα 269.446 άτομα. τρεις μέρες αργότερα, στις 9 Αυγούστου, οι ΗΠΑ έριξαν και δεύτερη ατομική βόμβα, στην πόλη Ναγκασάκι.
Στην τελετή παραβρέθηκε και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι-Μουν, που ήταν ο πρώτος γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών που λαμβάνει μέρος σε παρόμοια τελετή. «Μία επίσκεψη στη Χιροσίμα είναι ισχυρή υπενθύμιση της καταστροφικότητας των πυρηνικών όπλων που σημειώνει τη σημασία της συνεργασίας για την αναζήτηση της ειρήνης και της ασφάλειας σε έναν κόσμο δίχως αυτά» έγραψε στο βιβλίο επισκεπτών του Μουσείου Ειρήνης στη Χιροσίμα ο Αμερικανός πρέσβης Τζον Ρους στην Ιαπωνία. Πάντως, ο Λευκός ανακοίνωσε ότι ο πρόεδρος Ομπάμα προτίθεται να επισκεφθεί την Χιροσίμα και να αποτίσει φόρο τιμής στους χιλιάδες νεκρούς το φθινόπωρο.
«Θεέ μου, τι κάναμε;»
Η Γερμανία είχε δηλώσει παράδοση στους Συμμάχους ήδη από τις 8 Μαΐου του 1945 και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν αναπόφευκτο. Η Ιαπωνία ζητούσε από τον Ιούλιο τη σύναψη ειρήνης με τους Συμμάχους, αλλά υπό όρους. Η Βρετανία και οι ΗΠΑ ωστόσο επέμειναν στην παράδοση της χώρας άνευ όρων, με αποτέλεσμα η Ιαπωνία να αποσύρει την πρόταση ειρήνης. Την ίδια εποχή πραγματοποιείται επιτυχώς στην έρημο Αλαμογκόρντο η δοκιμή της πρώτης πυρηνικής βόμβας.
Στις 6 Αυγούστου το βομβαρδιστικό Β-29, Enola Gay, στις 08.15 το πρωί, ρίχνει την πρώτη ατομική βόμβα ουρανίου, την οποία οι Αμερικάνοι βάφτισαν «Little Boy» στη Χιροσίμα των 300.000 κατοίκων. «Ένα εκτυφλωτικό φως γέμισε το αεροσκάφος. Γυρίσαμε και κοιτάξαμε τη Χιροσίμα. Η πόλη ήταν σκεπασμένη από ένα τρομερό σύννεφο... που ανέβαινε σαν μανιτάρι. Κανείς δεν μιλούσε. Αίφνης, όλοι άρχισαν να φωνάζουν. Κοιτάξτε, κοιτάξτε, κοιτάξτε!». Ο συγκυβερνήτης του Enola Gay Λιούις έγραψε στο ημερολόγιό του: «Θεέ μου! Τι κάναμε;».
Η ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα, όπως και αυτής στο Ναγκασάκι τρεις μέρες αργότερα, έγιναν με προσωπική απόφαση του Προέδρου των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν. Ο Τρούμαν υποστήριξε ότι έριξε τις βόμβες επειδή μια εισβολή στην Ιαπωνία θα κόστιζε χιλιάδες ζωές Αμερικανών. Έκτοτε όμως η επιχειρηματολογία αυτή έχει αμφισβητηθεί έντονα και επικρατεί ευρέως η άποψη ότι οι ΗΠΑ έκαναν μια επίδειξη δύναμης στον υπόλοιπο κόσμο – και ιδιαίτερα προς τη Σοβιετική Ένωση – αφού η Ιαπωνία δεν ήταν πλέον σε θέση να διατηρήσει τον πόλεμο, με 64 πόλεις τις κατεστραμμένες από συμβατικούς βομβαρδισμούς. Οι πολίτες της χώρας υπέφεραν από την πείνα ενώ η παραγωγή της χώρας βρισκόταν κυριολεκτικά στο μηδέν. Η Ιαπωνία είχε ήδη χάσει και απλά προσπαθούσε να επιτύχει την καλύτερη δυνατή συμφωνία με τους Συμμάχους. Ωστόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες επέλεξαν τη ρίψη των πυρηνικών βομβών, διαπράττοντας ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Το Αντιπυρηνικό Παρατηρητήριο Μεσογείου, το οποίο αγωνίζεται για την κατάργηση των πυρηνικών όπλων, με αφορμή την θλιβερή επέτειο από τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα, καλεί για την « πλήρη και καθολική κατάργηση των πυρηνικών όπλων και την απόρριψη της πυρηνικής ενέργειας ως επικίνδυνης για την Ειρήνη, τον Άνθρωπο, το περιβάλλον και την ίδια τη Ζωή πάνω στη Γη». Αναλυτικότερα, το Αντιπυρηνικό Παρατηρητήριο εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:
« Στις 6 Αυγούστου συμπληρώνονται 65 χρόνια από τον βομβαρδισμό από τις ΗΠΑ των ιαπωνικών πόλεων Χιροσίμα και Ναγκασάκι με ατομικές βόμβες. Οι πόλεις καταστράφηκαν ολοκληρωτικά και πάνω από 300.000 άμαχοι σκοτώθηκαν. Ο βομβαρδισμός αυτός αποτέλεσε την πρώτη δοκιμή της αποτελεσματικότητας των πυρηνικών όπλων σε πραγματικές συνθήκες και την απαρχή του ψυχρού πολέμου και της ισορροπίας του πυρηνικού τρόμου.
Σήμερα 65 χρόνια μετά ο αριθμός των πυρηνικών όπλων έχει πολλαπλασιαστεί. Οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι διαθέτουν 5113 πυρηνικές κεφαλές, το Ηνωμένο Βασίλειο 225, εκατοντάδες κεφαλές διαθέτουν η Ρωσία, η Γαλλία, η Κίνα. Η Ινδία και το Πακιστάν έχουν από 22, ενώ το Ισραήλ αρνείται να παραδεχθεί οτιδήποτε για το πυρηνικό οπλοστάσιο που οπωσδήποτε διαθέτει. Τα πυρηνικά αυτά έχουν πολλαπλάσια καταστροφική δύναμη από εκείνα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Ο αριθμός τους και ισχύς τους είναι αρκετά για να καταστρέψουν τον πλανήτη πολλές φορές.
Τα πυρηνικά όπλα δεν αποτελούν πλέον απειλή για αποτροπή επιθέσεων από τους αντιπάλους των κατόχων τους. Ήδη στους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας και του Ιράκ το ΝΑΤΟ έκανε χρήση όπλων απεμπλουτισμένου ουρανίου. Συνεπώς όσο υπάρχουν πυρηνικά όπλα είναι βέβαιο ότι αργά ή γρήγορα θα χρησιμοποιηθούν.
Τον περασμένο Μάϊο συγκλήθηκε στην Ν. Υόρκη η Διάσκεψη για την Απαγόρευση των πυρηνικών όπλων. Η εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Οικολογικού και Αντιπυρηνικού Κινήματος είπε, απευθυνόμενη στους διπλωμάτες περισσοτέρων από 140 χωρών: «Είναι καιρός να συναντηθούν όλες οι κυβερνήσεις – με την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών- για να σχεδιάσουν την πορεία μας προς ένα μέλλον χωρίς πυρηνικά αρχίζοντας τη διαπραγμάτευση για μια σαφή συμφωνία απαγόρευσης της χρήσης, παραγωγής, μεταφοράς και αποθήκευσης πυρηνικών όπλων. Τώρα. Όχι σε χρόνια ή δεκαετίες. Τώρα .
Έρευνα που έγινε σε 21 χώρες το 2008 έδειξε ότι, κατά μέσον όρο, το 76% των πολιτών θα ήθελαν η κυβέρνησή τους να υπογράψει μια Συνθήκη για τα Πυρηνικά Όπλα. Πρόκειται για λαϊκή εντολή για δράση. Η απαλλαγή από τα πυρηνικά όπλα είναι η πραγματική επιθυμία των λαών.
Το Αντιπυρηνικό Παρατηρητήριο Μεσογείου αγωνίζεται για την κατάργηση των πυρηνικών όπλων. Άμεση επιδίωξή του είναι η μετατροπή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής σε ζώνη ελεύθερη από πυρηνικά. Απορρίπτουμε και τη λεγόμενη «ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας». Οι «ειρηνικοί» πυρηνικοί ενεργειακοί σταθμοί είναι, εκτός από όλα τα άλλα, το πρώτο βήμα για την παραγωγή πλουτωνίου που αποτελεί τη «γόμωση» των πυρηνικών όπλων. Καλούμε όλους τους πολίτες να πάρουν ενεργό μέρος στον αγώνα για την πλήρη και καθολική κατάργηση των πυρηνικών όπλων και την απόρριψη της πυρηνικής ενέργειας ως επικίνδυνης για την Ειρήνη, τον Άνθρωπο, το περιβάλλον και την ίδια τη Ζωή πάνω στη Γη».
Εξήντα πέντε χρόνια από τη ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας, στη Χιροσίμα
Σαν σήμερα, το 1945, η κατά 40% ισχυρότερη από αυτή της Χιροσίμα, βόμβα πλουτωνίου με το παρατσούκλι «Fat Man», έπληξε την πόλη Ναγκασάκι. Η βόμβα έπληξε την πόλη στις 11.02 τοπική ώρα, σκοτώνοντας επιτόπου 73.884 ανθρώπους, τραυματίζοντας 74.909 και μολύνοντας άλλους 120.820 με ραδιενέργεια. Φέτος, για πρώτη φορά, έδωσαν το παρόν οι ΗΠΑ στους εορτασμούς στη μνήμη των θυμάτων του πυρηνικού ολέθρου.
Έξι μέρες μετά και τη δεύτερη πυρηνική βόμβα η Ιαπωνία ανακοίνωσε την παράδοσή της στις Συμμαχικές Δυνάμεις, θέτοντας και επίσημα τέρμα στον Β’ Παγκόσμιο.
Στις 6 Αυγούστου, επέτειο της ρίψης της βόμβας στη Χιροσίμα, το «παρών» στην τελετή έδωσαν για πρώτη φορά ο αμερικανός πρέσβης στην Ιαπωνία Τζον Ρους, αλλά και εκπρόσωποι των πυρηνικών δυνάμεων της Γαλλίας και της Βρετανίας. Στην τελετή μνήμης εκπροσωπήθηκαν συνολικά 74 χώρες. Στην τελετή παραβρέθηκε και ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Μπαν Κι Μουν, ο πρώτος γ.γ. του ΟΗΕ που λαμβάνει μέρος.
Στο μεταξύ, μυστική συμφωνία μεταξύ της Ουάσινγκτον και του Τόκιο που είδε το φως της δημοσιότητας προκάλεσε αντιδράσεις σοτ εσωτερικό της Ιαπωνίας, αφού προβλέπει την από κοινού κατασκευή πυρηνικών όπλων. Οργισμένοι από τη συμφωνία είναι και οι «χιμπακούσα», όπως ονομάζονται στην Ιαπωνία οι επιζώντες από τη ρίψη των πυρηνικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Η απόφαση προβλέπει ότι η Ιαπωνία θα παρέχει την τεχνολογία για την κατασκευή πυρηνικών όπλων νέας γενιάς, μια πολιτική κίνηση που «άνοιξε» τα λιμάνια της στα αμερικανικά πολεμικά πλοία. Το Τόκιο υπέγραψε τον Ιούνιο παρόμοια συμφωνία και με την Ινδία, την οποία θα προμηθεύει και με σχετικό εξοπλισμό. Οι πολιτικές κινήσεις του Ιάπωνα πρωθυπουργού Ναότο Καν, λίγες μέρες πριν από τον εορτασμό της 65ης επετείου από την πυρηνική καταστροφή στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, στις 6 και 9 Αυγούστου αντίστοιχα, οδήγησε εκατοντάδες Ιάπωνες στους δρόμους.
Έντονα επικριτικός είναι και ο δήμαρχος του Ναγκασάκι Τομιχίσα Τάε, ο οποίος ζήτησε από την κυβέρνηση Καν να σεβαστεί τις τρεις βασικές αρχές του συντάγματος κατά των πυρηνικών και να αναλάβει πρωτοβουλία ώστε να μειωθούν τα πυρηνικά παγκόσμια.
Το «Manhattan project»
Στο μεταξύ, στο νησί Τίνιαν, λίγο πιο μακριά, που το 1945 αποτελούσε την κύρια αμερικανική βάση στον Ειρηνικό από την οποία και απογειώθηκε το «Enola Gay» με τις πυρηνικές βόμβες, διεξάγεται αυτές τις μέρες ένα μοναδικό συμπόσιο. Επιστήμονες, ειδικοί σε πυρηνικά όπλα, ανέλυσαν πρώτη φορά ύστερα από 65 χρόνια τα αποτελέσματα του «Manhattan Project» και τα συνέκριναν με τα αποκαλυπτικά αποτελέσματα ενός παρόμοιου «πειράματος» που διεξήχθη στο Διαδίκτυο πριν από λίγες μέρες.
Το «Manhattan project» ήταν μια μοναδική έρευνα-ερωτηματολόγιο που έγινε το 1945 στους 250 επιστήμονες του Chicago Metallurgical, του εργαστηρίου που κατασκεύασε τις ατομικές βόμβες που έπεσαν σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι.
Από τους 250 αμερικανούς επιστήμονες δέχθηκαν να μετέχουν στην έρευνα 150. Το 15% πίστευε τότε ότι για να τελειώσει ο πόλεμος έπρεπε οι ατομικές βόμβες να πέσουν νωρίτερα στις ιαπωνικές πόλεις. Το 72% δήλωσε ότι τα πυρηνικά όπλα θα έπρεπε να επιδειχθούν στους Ιάπωνες ως μέσο πίεσης για να εγκαταλείψουν τον πόλεμο ενώ μόνο 2% (3 στους 150) δήλωσε ότι τα πυρηνικά έπρεπε να μην χρησιμοποιηθούν ποτέ.
Σήμερα, έχοντας βιώσει τις επιπτώσεις της πυρηνικής βόμβας, το 30% των 2,500 ανθρώπων διαφόρων εθνικοτήτων, ηλικιών και μορφωτικού επιπέδου που απάντησε στις ίδιες ερωτήσεις στο Διαδίκτυο, δήλωσε ότι «η χρήση των πυρηνικών το 1945 ήταν ο πιο αποδοτικός τρόπος για να αναγκάσει τους Ιάπωνες σε παράδοση». Και πάλι, μόνο το 5% πιστεύει σήμερα ότι τα πυρηνικά όπλα δεν έπρεπε να χρησιμοποιηθούν ποτέ.