Πιστεύετε ότι το χαμηλό φως καταστρέφει την όραση, ότι το συχνό κούρεμα κάνει τα μαλλιά να μεγαλώνουν γρηγορότερα και ότι χρειαζόσαστε οπωσδήποτε οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα; Ότι το μωρό σας κλαίει το βράδυ γιατί έχει κολικούς και ότι ανεβάζει πυρετό γιατί βγάζει δόντια;
Εάν ναι, είστε και εσείς θύματα της εκτεταμένης μυθολογίας για την υγεία μας.
Δύο βιβλία κυκλοφόρησαν πρόσφατα στις ΗΠΑ από διακεκριμένους συγγραφείς σχετικά με τους «ιατρικούς μύθους που μπορεί και να σας σκοτώσουν».
Επτά Έλληνες επιστήμονες - ο καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Ιωάννης Μεσσήνης, ο καθηγητής Οφθαλμιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας κ. Σπύρος Γεωργαράς, ο αναπληρωτής καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Δημήτρης Κανδηλώρος, η επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Πόπη Αναστασέα-Βλάχου, η επίκουρη καθηγήτρια Δερματολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Καίτη Μουλοπούλου-Καρακίτσου, ο πλαστικός χειρουργός κ. Ανδρέας Ανδρουλακάκης και ο κλινικός διαιτολόγος και αντιπρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής κ. Κωνσταντίνος Ξένος - εντοπίζουν και αντικρούουν τους δεκαπέντε πιο συχνούς μύθους για τη διατροφή, την υγιεινή, την πρόληψη, την όραση, το δέρμα, τη φροντίδα των παιδιών και την εγκυμοσύνη.
1. Η λιποαναρρόφηση είναι μέθοδος αδυνατίσματος. Η επέμβαση αυτή δεν αντιμετωπίζει την παχυσαρκία, η οποία απαιτεί πάντα συστηματική διατροφική αντιμετώπιση και άσκηση, αλλά είναι μέθοδος για βελτίωση του περιγράμματος του σώματος σε ορισμένα σημεία (π.χ. «ψωμάκια», κοιλιά κ.α.)
2. Χρειαζόμαστε οπωσδήποτε οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα. Το Ινστιτούτο Ιατρικής των ΗΠΑ ανέφερε πρόσφατα ότι μπορείτε να ικανοποιήσετε τις ανάγκες του οργανισμού σας σε υγρά με πολλούς τρόπους, όπως τρώγοντας φρούτα και λαχανικά πλούσια σε νερό. Οι δύο δείκτες που σας προειδοποιούν ότι μπορεί να χρειαζόσαστε περισσότερο νερό, είναι το αίσθημα δίψας και το χρώμα των ούρων, που πρέπει να είναι πολύ ανοικτό.
Η ποσότητα νερού που χρειάζεσθε, εξαρτάται:
1) Από τις θερμίδες που παίρνετε (για κάθε θερμίδα χρειάζεσθε 1 ml νερού, οπότε για 2.000 θερμίδες χρειάζεσθε 2 λίτρα νερού)
2) Από τη σωματική άσκηση.
Εάν τρώτε καθημερινά φρούτα και λαχανικά με πολλή υγρασία (όπως τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια, τα γκρέιπ φρουτ και τα φρέσκα φασολάκια), χρειάζεσθε λιγότερα ποτήρια με υγρά.
3. Η έγκυος πρέπει να τρώει για δύο. Το έμβρυο παίρνει ούτως ή άλλως από τη μητέρα του, μέσω του πλακούντα, όλες τις απαραίτητες ουσίες (γλυκόζη, αμινοξέα, λίπη κ.ά.). Το βάρος της εγκύου δεν πρέπει να αυξηθεί έως το τέλος της κύησης περισσότερο από 10-12 κιλά. Τα περισσότερα από αυτά τα κιλά αντιστοιχούν στο αμνιακό υγρό, τον όγκο του πλάσματος, το βάρος του παιδιού, στην αύξηση του όγκου της μήτρας κ.λπ. Εάν η έγκυος τρώει διπλά, αυτό θα δυσκολέψει τον τοκετό, θα επιβαρύνει το σώμα της με περιττά κιλά αργότερα και πιθανώς να προδιαθέσει το παιδί για προβλήματα υγείας στο μέλλον. Γι΄ αυτό, πρέπει να σιτίζεται κανονικά και υγιεινά, κατανέμοντας απλώς την ημερήσια τροφή της σε περισσότερα γεύματα.
4. Το ξύρισμα και το κούρεμα κάνουν τις τρίχες να μεγαλώνουν γρηγορότερα. Η κοπή των τριχών δεν δυναμώνει ούτε επηρεάζει με άλλον τρόπο την ταχύτητα ανανέωσης των μαλλιών και των τριχών στο πρόσωπο και στο σώμα. Οι νέες τρίχες μπορεί να φαίνονται πιο σκούρες, επειδή δεν έχουν εκτεθεί στον ήλιο ή σε διάφορες χημικές ουσίες για μεγάλο χρονικό διάστημα
5. Όσο περισσότερες τροφές εμπλουτισμένες με ασβέστιο καταναλώνετε, τόσο μεγαλύτερη ποσότητα του μετάλλου αυτού προσλαμβάνει ο οργανισμός σας. Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει συγκεκριμένες δυνατότητες να απορροφήσει ασβέστιο, ανάλογα με την ηλικία και την κατάστασή του.
Διαφορετικά, π.χ., απορροφά ο οργανισμός μια εγκύου ή ενός παιδιού από έναν ηλικιωμένο. Έτσι, εάν παίρνετε περισσότερο ασβέστιο από αυτό που μπορεί να απορροφήσει ο οργανισμός σας, αυτό μπορεί να προκαλέσει νεφρολιθίαση και άλλες πιθανές επιπτώσεις.
6. Τα αυτιά πρέπει να καθαρίζονται με μπατονέτες. Τα αυτιά αυτοκαθαρίζονται. Η ανάπλαση του επιθηλίου γίνεται από το τύμπανο προς τα έξω και έτσι αποβάλλεται το «κερί» όταν χρειάζεται. Επιπλέον, ο έξω ακουστικός πόρος δεν είναι ευθύς. Γι αυτό, ο καθαρισμός με τις «μπατονέτες» τραυματίζει το δέρμα, τα μικρόβια που φυσιολογικά βρίσκονται εκεί πολλαπλασιάζονται και δημιουργούνται εξωτερικές ωτίτιδες, με πόνο, βουητό και πιθανώς αιμορραγία. Ακόμα, το βύσμα ωθείται με τις μπατονέτες προς το τύμπανο, με πιθανό αποτέλεσμα τη βαρηκοΐα και τον πόνο. Το καλύτερο είναι να σκουπίζετε τα αυτιά με την πετσέτα μετά το μπάνιο, απαλά και τελείως εξωτερικά.
7. Τα φυσικά προϊόντα (φάρμακα, καλλυντικά κ.α.) είναι πάντα πιο ασφαλή από τα τεχνητά. Η φύση παράγει ορισμένες από τις πιο επικίνδυνες ουσίες, όπως π.χ. το αρσενικό. Επιπλέον, πολλές φυσικές ουσίες όχι μόνο έχουν δράση παρόμοια με αυτή του φαρμάκου, αλλά και παρόμοιες παρενέργειες. Μόνο προσεκτικά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες μπορούν να επιβεβαιώσουν την ασφάλεια των φυσικών ή τεχνητών φαρμάκων. Λίγες φυσικές ουσίες έχουν ελεγχθεί με αυτόν τον τρόπο.
8. Όσοι κάνουν εγχειρήσεις για μυωπία, πρεσβυωπία κ.α., δεν μπορούν να κάνουν μετά άλλες επεμβάσεις στο μάτι. Όσοι έχουν υποβληθεί σε τέτοιες επεμβάσεις, μπορούν να υποβληθούν σε οποιαδήποτε άλλη επέμβαση στο μάτι, όπως είναι αυτή για τον καταρράκτη.
9. Το γλαύκωμα θεραπεύεται με εγχείρηση. Η επέμβαση στο γλαύκωμα γίνεται για να ανακοπεί η εξέλιξή του, η οποία οδηγεί στην τύφλωση. Ο ασθενής μπορεί να χρειασθεί μετά την εγχείρηση φάρμακα ή και άλλες επεμβάσεις.
10. Το λεμόνι λευκαίνει το δέρμα. Τα οξέα των φρούτων πρέπει να βρίσκονται σε πολύ μεγάλη συγκέντρωση (σε ειδικά παρασκευάσματα), για να μπορέσουν να κάνουν πίλινγκ και πιθανώς λεύκανση του δέρματος.
11. Η πλαστική χειρουργική μπορεί να εξαφανίσει τομές και ουλές. Ένα αμερικάνικο σίριαλ στην τηλεόραση έχει συμβάλει στη λανθασμένη αυτή πεποίθηση του κοινού. Καμία πλαστική επέμβαση δεν μπορεί να εξαφανίσει τις τομές και τις συνεπαγόμενες ουλές.
Μπορεί μόνο να τις βελτιώσει και να τις κάνει να φαίνονται λιγότερο. Λανθασμένα, επίσης, λέγεται ότι μια γυναίκα π.χ. έκανε πλαστική ύστερα από μια εγχείρηση (όπως η καισαρική) και δεν φαίνεται η τομή. Απλώς, ο γιατρός έκανε την επέμβαση σύμφωνα με τις αρχές της σύγχρονης χειρουργικής, ώστε να μη φαίνεται έντονα η τομή.
Όπου γίνεται λύση της συνέχειας του δέρματος, υπάρχει πάντα ουλή - ακόμα και στο λίφτινγκ.
12. Το χαμηλό φως χαλά την όραση. Το διάβασμα ή η εργασία σε χαμηλό φως δεν βλάπτει την όραση. Αντιθέτως, το πολύ φως επηρεάζει δυσμενώς το μάτι και μπορεί να εξασθενήσει την όραση. Τα μάτια μας διαθέτουν ένα μηχανισμό στην ωχρά κηλίδα, ο οποίος ανανεώνει- όπως στη συσκευή του φαξ- το «μελάνι», για να «τυπώνει» τις εικόνες που βλέπουμε. Για να γίνει η ανανέωση αυτή, χρειάζεται ανάπαυση σε απόλυτο σκοτάδι. Εάν κοιμάται κανείς με αναμμένο φως, βλάπτει την όρασή του.
13. Το νυκτερινό κλάμα του μωρού σημαίνει ότι έχει κολικούς. Όταν το παιδί κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του κλαίει συχνά τη νύχτα, έχει συνεχή ανησυχία, δεν μπορεί να κοιμηθεί και στριφογυρίζει στο κρεβάτι του, αυτή η κατάσταση μπορεί να οφείλεται σε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και όχι σε κολικούς.
14. Η εμφάνιση δοντιών στα μωρά προκαλεί πυρετό. Η ανάπτυξη των δοντιών στα μωρά είναι φυσιολογική κατάσταση και δεν προκαλεί πυρετό. Ένας πυρετός, που αποδίδεται στα δόντια, μπορεί να υποκρύπτει μια παθολογική κατάσταση, όπως είναι μια ουρολοίμωξη.
15. Τα εμβόλια σταματούν στην παιδική ηλικία. Ορισμένα εμβόλια που γίνονται στην παιδική ηλικία χρειάζονται επανάληψη στην εφηβεία, ενώ το εμβόλιο για τη διφθερίτιδα και τον τέτανο πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε δέκα χρόνια εφ΄ όρου ζωής. Επιπλέον, ο οικογενειακός γιατρός σας θα σας συστήσει- κατά περίπτωση και ηλικία- άλλα αναγκαία εμβόλια (όπως της γρίπης).
Βιβλία
Δύο βιβλία για τους μύθους στην υγεία μας κυκλοφόρησαν πρόσφατα στο εξωτερικό:
* «Νever Shower in a Τhunderstorm: Surprising Facts and Μisleading Μyths Αbout Οur Ηealth and the World We Live Ιn» (Τimes Βooks), από την αρθρογράφο των «Science Τimes» Ανάχαντ Ο΄Κόνορ.
* «Μedical Μyths that can kill you- and the 101 truths that will save, extend and improve your life» (Crown), από τη δρ Νάνσι Λ. Σίντερμαν, ογκολόγο χειρουργό στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνιας και ιατρική ανταποκρίτρια του δικτύου ΝΒC.