ελληνικές παροιμίες

Α
"Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι!"
"Αγάλι αγάλι τούμπανα, τι είναι φτωχός ο γάμος."
"Αγαπά ο κάπηλας το μεθυσμένο, μα γαμπρό δεν τον κάν’."
"Αγρόν ηγόραζεν!" (θρησκευτικό)
"Αλάργα από πλώρη καραβιού και μουλαριού το κώλο."
"Αλλα λεει η γιαγια μου αλλα ακουν τ`αυτια μου."
"Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας."
"Άλλαξε ο Μανωλιός, έβαλε τη σκούφια του αλλιώς."
"Άλλοι σπέρνουν και θερίζουν κι άλλοι τρών' και μαγαρίζουν."
"Αλλού με τρίβεις δέσποτα, κι` αλλού έχω τον πόνο."
"Αλλού τ' όνειρο κι αλλού το θάμα."
"Άμα δεν έχεις νύχια να ξυστείς μη περιμένεις άλλον".
"Αν ήταν η δουλειά καλή θα δούλευε κι ο Δεσπότης."
"Aν θα ξαναγίνου νύφη ξέρου να χαμογελώ."
"Αν σ΄ αρέσει μπάρμπα Λάμπρο ξαναπέρνα από την Άνδρο" (ιστορικό)
"Ανεμομαζώματα διαβολοσκορπίσματα."
"Ανύπαντρος προξενητής, για λόγου του γυρεύει".
"Από μικρό κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια."
"Άρμεγε και κούρευε χέζε και δεμάτιαζε."
"Ας με λένε Βοϊβοντίνα κι ας ψοφώ από την πείνα."
"Αϊ-Γιώργη μου ακριβός είσαι"
"Ακριβό τ’ αϊ-Γιωργιού το σφουγγάτο".
"Ακριβό το κερί τ’ αϊ-Γιωργιού"
"Αδέρφια αγαπημένα, κάστρα που δεν παίρνονται".
Αμα κι θέλω να φιλώσε ρωτώ που και κα εν το μάγουλο σ'.
(μτφ.Αμα δεν θέλω να σε φιλήσω ρωτώ που είναι το μάγουλό σου.)


Β
"Βάλαν τον τρελό να χέσει κι έκατσε και ξεκωλιάστει."
"Βαράτε με κι ας κλαίω!"
"Βλέπεις φαΐ, κάτσε φάε. Βλέπεις ξύλο, σήκω φύγε."
"Βρες μου ένα ψεύτη να σου βρω κι εγώ ένα κλέφτη."
"Βρέχει καρεκλοπόδαρα."
"Βρήκε ο γύφτος τη φυλή του κι'αναγάλιασε η ψυχή του."
"Βρήκε ο Φίλιππος τον Ναθαναήλ." (Θρησκ.)
"Βροντάν τα σίδερα, βροντάν κι'οι σακοράφες."

Γ
"Γάϊδαρο σκουντάς; Πορδιές θ` ακούσεις."
"Για σένα μαυρομάτα μου έβγαλα εγώ τα μάτια μου."
"Γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος."
"Γλυκάθηκε η γριά τα σύκα κι έφαγε και τα συκόφυλλα."
"Γουρούνι στο σακί."
"Αγόρασε γουρούνι στο σακί."
"Γυναίκα και καρπούζι η τύχη τα διαλέγει."
"Γέρος κι αν επαινεύτηκεν, ανήφορος το δείχνει".
"Γιος ο γαμπρός δε γίνεται κι η νύφη θυγατέρα".
"Γλυκός ο ύπνος την αυγή , γυμνός ο κώλος την Λαμπρή."

Δ
"Δάσκαλος που δίδασκε και νόμο δεν εκράτει."
"Δείξε μου το φίλο σου και θα σου πω ποιός είσαι."
"Δεν έγινα παπάς ν' αγιάσω, έγινα για να περάσω."
"Δούλεψε στα νιάτα σου για να 'χεις στα γηρατειά σου."
"Δυό γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα."
"Δώσε θάρρος στο χωριάτη ν΄ ανεβεί και στο κρεβάτι."
"Δέσε το αρνί, όπου θέλει ο νοικοκύρης και μη σε νοιάζει αν το φάει ο λύκος".

Ε
"Έβαλε την ουρά στα σκέλια."
"Έγινε λαγός."
"Εγώ καλά παντρεύτηκα κι ας κλαίει όποιος με πήρε."
"Εδώ καράβια χάνονται... βαρκούλες αρμενίζουν!"
"Είναι στα μαχαίρια."
"Είδε ο τρελός το μεθυσμένο και φοβήθηκε."
"Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα."
"Έκανε κι η μύγα κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο"
"Έκανε κι η ψείρα κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο."
"Έκαψα την καλύβα μου να μη με τρων' οι ψύλλοι."
"Εμακρύναν οι ποδιές σου, σκεπαστήκαν οι πομπές σου."
"Εμείς ψωμί δεν έχουμε κι η γάτα πίτα σέρνει."
"Έρμα μαντριά γιομάτα λύκους."
"Έφαγε το ξύλο της χρονιάς του."
"Έφτασε ο κόμπος στο χτένι."
"Έχε τα πόδια σου ζεστά, την κεφαλή σου κρύα, τον στόμαχόν σου ελαφρύ γιατρού δεν θα 'χεις χρεία."
"Εκατό ξυλιές στον ξένο κώλο λίγες είναι".
"Έμαθε να βελονιάζει και γαμεί το μάστορή του".
"Ένα το 'χει η Μαριορή το στεγνώνει το φορεί".
"Έχει ο σάκος άλευρα; Χρίστος Ανέστη. Δεν έχει; θάνατον πατήσας."

Ζ
"Ζαβός ζαβή παντρεύτηκε ζαβά παιδιά θα κάνουν."
"Ζήσε μαύρε μου, τον Μάη να φας τριφύλλι."
"Ζήσε Μάη να φας τριφύλλι."

Η
"Η αλεπού εκατό και το αλεπουδάκι εκατόν δέκα."
"Η βιάση ψήνει το ψωμί, μα δεν το καλοψήνει."
"Η γριά το μισοχείμωνο ξυλάγγουρο γυρεύει."
"Η μουνότριχα τραβάει και καράβι."
"Ή στραβός ειν΄ ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε."
"Η τέχνη θέλει μάστορη κι η φάβα θέλει λάδι."
"Η τιμή τιμή δεν έχει και χαράς τον που την έχει."
"Η τρέλα δεν πάει στα βουνά".
"Η γρια η κοτα εχει το ζουμι."
"Η νύφη όντας θα γεννηθεί της πεθεράς θα μοιάσει".

Θ
"Θα το βρει η στραβή τ' αρνί της."
"Θέλει και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο."
"Θέλεις το φτωχό να σκάσεις: Πες του λίρες να σ' αλλάξει."
"Θού Κύριε φυλακή τω στόματί μου." (θρησκευτικό)
"Θρέψε λύκο το χειμώνα, να σε φάει το καλοκαίρι".
"Θελει και το γουρουνι κουδουνι".

Ι
"Ίδιο πρόσωπο έρχεται, ίδιο μαντάτο φέρνει."
"Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα".

Κ
"Κάθε εμπόδιο σε καλό."
"Κάθε μαχαλάς και τάξη, κάθε ρούγα και ζακόνι."
"Καθε πραμα στον καιρο του και τον Αυγουστο ο κολιος."
"Και με τα χίλια βάσανα πάλι η ζωή γλυκιά είναι."
"Καιρός πανιά, καιρός κουπιά."
"Καλά είν' τα ρουπακόφυλλα με το ρογί το λάδι."
"Κάλιο αργά παρά ποτέ."
"Κάλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει."
"Καλομαθε η γρια στα συκα θα φαει και τα συκοφυλα."
"Καλύτερα γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε."
"Κάνει την πάπια."
"Κάποιο λάκκο έχει η φάβα."
"Κι αλευρωμένος να 'ναι ο ποντικός, η γάτα τον γνωρίζει".
"Κίνησε ο Εβραίος για το παζάρι κι ήταν ημέρα Σάββατο."
"Κόρακας κοράκου μάτι δε βγάζει".
"Κράτα με να σε κρατώ ν΄ ανεβούμε το βουνό".
"Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι."
"Κακή μοίρα έχεις άντρα μου, ούλοι 'πνιγήκανε και σύ εγλύτωσες".
"Καλιμασιά και Νένητα, Πυργί και Βερβεράτο αυτά τα τέσσερα χωριά βάζουν τη Χίο κάτω".

Λ




Μ
"Μ' ένα σμπάρο δυο τρυγόνια."
"Μάζευε κι ας είναι και ρώγες."
"Με όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γραμματα θα μάθεις."
"Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις."
"Μια στο καρφί και μια στο πέταλο."
"Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα."
"Μοναχός σου χορευε κι`οσο θελεις πηδα."

Ν
"Να 'χα πουτάνας ριζικό και ακαμάτρας μοίρα".
"Νάτανε η ζήλεια ψώρα θα ξυνόταν όλη η χώρα!"
"Νηστικό αρκούδι δεν χορεύει."
"Νιός ήμουνα και γέρασα."

Ξ

Ο
"Ο κόσμος τό'χει τούμπανο κι'αυτός κρυφό καμάρι."
"Ο ψεύτης και ο κλέφτης το πρώτο χρόνο χαίρονται."
"Οι δρόμοι είναι ανοικτοί και τα σκυλιά δεμένα."
"Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει."
"Όλα εδώ πληρώνονται."
"Όπoιος βιάζεται σκoντάφτει."
"Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει πέντε μέρες κοσκινίζει."
"Όποιος τα φίδια κυνηγά, φίδι θα τον δαγκώσει, και όποιος τον κίνδυνο αγαπά, αυτός θα τον σκοτώσει."
"Όποιος τη νύχτα περπατεί λάσπες και σκατά πατεί."
"Όπου ακούς πολλά κεράσια, κράτα και μικρό καλάθι."
"Όπου βλέπεις μάσα κάτσε κι όπου βλέπεις ξύλο τρέχα."
"Όπου λαλούν πολλά κοκόρια, αργεί να ξημερώσει."
"Όπως έστρωσες θα κοιμηθείς."
"Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια."
"Όσα ξέρει ο νοικοκύρης δε τα ξέρει ο κόσμος όλος".
"Όσα φέρνει η ώρα δε τα φέρνει ο χρόνος."
"Ό,τι δίνεις παίρνεις."
"Όχι Γιάννης, Γιαννάκης."

Π
"Παπά παιδί διαβόλου εγγόνι."
"Παπάς εγίνεις Κωσταντή; Έτσι το 'φερ' η κατάρα."
"Πάρτ΄ αυγό και κούρευτο."
"Περήφανος καλόγερος, άδεια τα σάκουλά του."
"Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα."
"Πέσε σύκο να σε φάω."
"Πέτρα που κυλά μούχλα δε πιάνει."
"Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά."
"Πότε με τα καρύδια του, πότε με τον χαλβά του. Ήφερε την καλογριά εις τα θελήματά του."
"Ποτέ μη δώσεις στον φτωχό πόρτα και παραθύρι και πάπλωμα να σκεπαστεί, μη σηκωθεί και φύγει."
"Πρόβατο που βελάζει χάνει την χαψιά του."
"Πυρ, γυνή και θάλασσα."
"Πώς πάν' αράπη τα παιδιά σου, όσο πάνε και μαυρίζουνε."
"Πλεύουν τα μήλα στο νερό πλεύουν και οι καβαλίνες."
"Πότε έγινα φαντίνα; Όταν βρήκα τον καιρό";
Σημ. Φαντίνα είναι η πρωτότοκη κόρη, η οποία είχε ιδιαίτερα προνόμια.

Ρ
"Ράβε ξήλωνε δουλειά να μη σου λείπει."
"Ρωτώντας πας στην Πόλη."

Σ
"Σακάκι πληρώνεις, σακάκι παίρνεις. Μανίκι πληρώνεις, μανίκι παίρνεις."
"Σαν αστράφτει και βροντά, δέσε την βάρκα του ψαρά."
"Σαρανταπέντε Γιάννηδες ενός κοκόρου γνώση."
"Σε παιδί και σε τρελό μη τάξεις."
"Σηκωθήκανε τ'αγγούρια να γαμήσουν το μανάβη."
"Σκατό μεγάλο φάε, λόγο μεγάλο μην πείς!"
"Σκύλο που γαβγίζει μη φοβάσαι."
"Σου χαρίζουν γάιδαρο και τον κοιτάς στα δόντια."
"Στερνή μου γνώση να σ΄ είχα πρώτα."
"Στου κουφού τη πόρτα όσο θέλεις βρόντα."
"Σφάξε με Πασά μ' να αγιάσω."
"Σκατο κι`εν,η γιαγιαμ`εχεσεν".(ποντιακια)

Τ
"Τα ζώα μου αργά."
"Τα λίγα λόγια ζάχαρη και τα καθόλου μέλι."
"Τα μεταξωτά βρακιά θέλουν και επιδέξιους κώλους."
"Της καλομάνας το παιδί, το πρώτο να 'ναι κορίτσι."
"Της νύχτας τα καμώματα, τα βλέπει η μέρα και γελά."
"Τι έχεις Γιάννη; Τι είχα πάντα!"
"Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω!"
"Τι μπρόκολα τι λάχανα."
"Το γύφτο κάναν βασιλιά κι'αυτός γύρευε ρείκια."
"Το έξυπνο πουλί από την μύτη πιάνεται."
"Το καλό το παλικάρι ξέρει κι άλλο μονοπάτι."
"Το πολύ το τάκα τάκα κάνει το παιδί μαλάκα."
"Το μήλο κάτω απ' την μηλιά θα πέσει."
"Τον αράπη κι αν τον πλένεις το σαπούνι σου χαλάς."
"Το φτηνό είν΄κι ακριβό."
"Το ψάρι βρωμάει απ΄ το κεφάλι."
"Του φτωχου η κοιλια οταν γομουτε η ψωλιατ`σκουτε." (ποντιακιά)
"Τσάμπα ξύδι γλυκό σα μέλι."
"Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν."
"Το παιδί σου πάντρεψες; Γείτονα το ‘καμες. Κι όχι καλογείτονα, αλλά κακογείτονα".

Υ

Φ
"Φείδου χρόνου" (Αρχαίο)
"Φύλαγε τα ρούχα σου να έχεις τα μισά."

Χ
"Χέσε μέσα Πολυχρόνη που δεν γίναμε ευζώνοι".
"Χέστηκε η φοράδα στ΄ αλώνι".
"Χέστηκε η φοράδα στο Γενί Τζαμί και κατούρησε στ΄άχυρα".
"χεσε ψηλα κι`αγναντευε".
"χεσε ψηλα κι`αγναντευε και πέτα βοτσαλάκια".
Ψ
"Ψαρεύει σε θολά νερά."


Ω
"Ώρα καλή στην πρύμνη σου κι αέρα στα πανιά σου."