Παρότι υπάρχουν ακόμη αρκετές διαφωνίες στους κόλπους της Ευρωζώνης (ενδεικτική η χθεσινή ευθέως αρνητική τοποθέτηση του Ισπανού Πρωθυπουργού), η γερμανική μηχανή της ελεγχόμενης χρεοκοπίας έχει ήδη αρχίσει να λειτουργεί. «Η άμεση αντίδραση (σ.σ.: των αγορών) ήταν αρνητική για τις χώρες της περιφέρειας», δήλωσε στο ”Bloomberg” ο Κρίστοφ Κιντ, που διαχειρίζεται χαρτοφυλάκιο 20 δις. δολ. για λογαριασμό της Frankurt Trust. «Η πρόταση είναι πολύ σημαντική και η αγορά τιμολογεί τον κίνδυνο να εφαρμοσθεί σε κάποιο χρονικό σημείο», πρόσθεσε.
Από το φθινόπωρο του 2008, όταν η διεθνής κρίση κορυφώθηκε με την κατάρρευση της Lehman, οι Έλληνες τραπεζίτες έμοιαζαν απλώς να προσπαθούν να κλωτσήσουν την μπάλα των πραγματικών της επιπτώσεων λίγο πιο μακριά, με την ελπίδα ότι η αναταραχή θα ξεπεραστεί. Όσο μακριά, όμως, και αν κλώτσησαν την μπάλα, οι ελπίδες για μια γρήγορη υπέρβαση της κρίσης εξαντλήθηκαν και σήμερα οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται αντιμέτωπες με την οδυνηρή πραγματικότητα των «τοξικών» χαρτοφυλακίων τους, που δεν μπορεί να ξεπεραστεί με τεχνάσματα, αλλά θα απαιτήσει πραγματικές και μεγάλες «ενέσεις» κεφαλαίων από τους μετόχους.
Μετά την Εθνική, που άντλησε ήδη 1,8 δις. ευρώ και ετοιμάζεται να «μαζέψει» άλλο 1 δις. ευρώ, με την πώληση μετοχών της Finansbank, η Πειραιώς δρομολόγησε τη δική της μεγάλη κεφαλαιακή ενίσχυση, που θα ολοκληρωθεί τον Ιανουάριο. Η Τράπεζα Κύπρου ήδη άντλησε 400 εκατ. ευρώ, η Γενική Τράπεζα ετοιμάζεται να αντλήσει άλλα τόσα, ενώ η Αγροτική θα λάβει από το Δημόσιο 1 δις. ευρώ, με νέα έκδοση κοινών μετοχών (350 εκατ. ευρώ) και μετατροπή των προνομιούχων του Δημοσίου σε κοινές (650 εκατ. ευρώ).
Τον ίδιο δρόμο των κεφαλαιακών ενισχύσεων θα υποχρεωθούν αργά ή γρήγορα να ακολουθήσουν οι περισσότερες τράπεζες, δίνοντας μια τελευταία «μάχη» να κρατηθούν στην επιφάνεια χωρίς να θυσιάσουν την αυτονομία τους στο βωμό του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που έχει τη δυνατότητα μεν να προσφέρει μέχρι 10 δις. ευρώ νέων κεφαλαίων, αλλά με όρους που το καθιστούν… ανεπιθύμητο.
Παρότι ως τώρα οι τραπεζίτες αρνούνταν την πραγματικότητα και προσπαθούσαν να «μπαλώσουν τις τρύπες» ρευστότητας και φερεγγυότητας, με διαδοχικά κρατικά πακέτα ενισχύσεων, με περίεργες τιτλοποιήσεις μέσα στο 2009, που μετατράπηκαν σε «τοξικό βάλτο», με συνεχείς προσπάθειες διάσωσης πελατών τους μέσω αναχρηματοδοτήσεων και, εσχάτως, με προσπάθεια να συγκαλύψουν τα προβλήματα μέσα από συγχωνεύσεις, δεν κατάφεραν τελικά να «κρύψουν κάτω από το χαλί» το πραγματικό πρόβλημα: ότι η κρίση μετέτρεψε τα χαρτοφυλάκιά τους σε ένα απέραντο πεδίο «τοξικών» στοιχείων ενεργητικού:
Μέχρι το τέλος του χρόνου, περισσότερα από ένα στα δέκα δάνεια του ιδιωτικού τομέα θα έχουν περάσει σε καθυστέρηση, σχηματίζοντας ένα… πέλαγος προβληματικών δανείων ύψους άνω των 26 δις. ευρώ. Κανείς δεν ξέρει πού ακριβώς θα κλείσει αυτός ο κύκλος: με τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις, τα προβληματικά δάνεια θα φθάσουν στο 12% του συνόλου, κάπου μέσα στο 2011, αλλά στην πραγματικότητα το τραπεζικό σύστημα δεν έχει μετρήσει ως τώρα τις αντοχές του σε συνθήκες τέτοιας ύφεσης και κάθε πρόβλεψη είναι επισφαλής.
Η επιδείνωση της ποιότητας των χαρτοφυλακίων χορηγήσεων έχει άλλη μια «κρυφή» παρενέργεια: οι τιτλοποιήσεις δανείων, που χρησιμοποιήθηκαν κακώς σε μεγάλη κλίμακα, ακόμη και το 2009, όταν είχε κλείσει η διεθνής αγορά τιτλοποιήσεων, για να πάρουν ρευστότητα οι τράπεζες χωρίς να προσφύγουν στις εγγυήσεις του Δημοσίου (άλλη παγκόσμια ελληνική πρωτοτυπία…), «ξηλώνονται» από τις επισφάλειες, αφήνοντας πίσω τους μεγάλες ζημιές, καθώς οι τράπεζες είχαν στις περισσότερες περιπτώσεις εγγυηθεί οι ίδιες για τους τίτλους που εξέδιδαν. Το ποσό των επισφαλών τιτλοποιήσεων ξεπερνά σήμερα τα 30 δις. ευρώ και οι τίτλοι αυτοί παραμένουν «παρκαρισμένοι» στους τραπεζικούς ομίλους, περιμένοντας τη σειρά τους να «σκάσουν».
Ακόμη και τα θεωρητικά «ασφαλή» κρατικά ομόλογα, με τις νέες ρυθμίσεις που προωθεί η Γερμανία μπορεί να φέρουν μεγάλες ζημιές στο προσεχές μέλλον, αν η Ελλάδα προσφύγει στο μόνιμο μηχανισμό στήριξης και ενεργοποιηθεί η διαδικασία αναδιάρθρωσης χρέους με «κούρεμα» πιστωτών. Είναι δε πολύ πιθανό, όταν ανοίξει και θεσμικά ο δρόμος για αναδιαρθρώσεις χρέους στην Ευρωζώνη, να αλλάξει και ο προσανατολισμός των τεστ αντοχής που θα διενεργούνται σε τακτική βάση: τα προηγούμενα τεστ δεν είχαν μετρήσει στα σενάριά τους το ενδεχόμενο χρεοκοπιών, αφού θεωρούνταν αδιανόητες, αλλά ίσως μέσα στο 2011 να δούμε τα πρώτα τεστ αντοχής, όπου θα κληθούν οι τράπεζες να μετρήσουν τις δυνάμεις τους με βάση και το σενάριο της απώλειας ενός σημαντικού μέρους της αξίας των χαρτοφυλακίων ομολόγων, που έφθανε τα 56 δις. ευρώ το α’ εξάμηνο του 2010. Σε τέτοια περίπτωση οι περισσότερες τράπεζες θα υποχρεωθούν να προσφύγουν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και δεν είναι, ίσως, τυχαίο, ότι αυτό «προικίσθηκε» από το μνημόνιο με 10 δις. ευρώ.
Όταν οι τράπεζες «καθαρίσουν» από τις ζημιές της μεγάλης κρίσης, έχοντας στο μεταξύ υποβάλει τους μετόχους τους σε μεγάλες θυσίες, θα έλθει η ώρα να σχεδιασθεί η στρατηγική τους για τα… χρόνια της μιζέριας που θα ακολουθήσουν, καθώς η ελληνική οικονομία θα κάνει πολλά χρόνια για να ξαναζητήσει τραπεζικές υπηρεσίες με την ίδια ένταση που τις ζητούσε στη «χρυσή εποχή» της μεγάλης τραπεζικής ανάπτυξης. Τότε θα αρχίσει η διαδικασία των συγχωνεύσεων, αλλά δεν θα έχει το θριαμβευτικό χαρακτήρα που ορισμένοι περίμεναν, σχεδιάζοντας «εθνικούς πρωταθλητές» επί χάρτου. Αντίθετα, θα είναι μια επώδυνη διαδικασία συρρίκνωσης, που μέχρι πριν από λίγα χρόνια ελάχιστοι τραπεζίτες περίμεναν ότι θα έβλεπαν στη διάρκεια της καριέρας τους…
Posts
