Για τους περισσότερους τα Χριστούγεννα είναι γιορτή. Για ορισμένους όμως είναι μοχλός επιστημονικής περιέργειας και αντικείμενο επισταμένης έρευνας. Ας δούμε τα αποτελέσματα...
Εχετε συνηθίσει μέσα από αυτές τις σελίδες να παρουσιάζονται οι μελέτες αιχμής πολλών και διαφορετικών τομέων που βρίσκονται κάτω από την «ομπρέλα» της επιστήμης. Πιστοί σε αυτή την αρχή αλλά και συνάδοντας προς το κλίμα των ημερών θα σας παρουσιάσουμε σήμερα μελέτες που μπαίνουν κάτω από την επιστημονική «ομπρέλα», η οποία όμως αυτή τη φορά είναι πασπαλισμένη με χρυσόσκονη και στολισμένη με χριστουγεννιάτικες μπάλες, γκι και ου. Αναρωτηθήκαμε αν υπάρχουν μελέτες που είναι αφιερωμένες στα Χριστούγεννα και τι θα μπορούσαν αυτές να αφορούν. Η αναζήτησή μας σε ό,τι αφορά τα τελευταία δύο χρόνια μέσα στη μεγάλη βάση δεδομένων του ΡubΜed έδειξε ότι πλήθος ερευνητές έχουν μελετήσει πολλά και διαφορετικά θέματα που μπορεί να μοιάζουν εντελώς άσχετα μεταξύ τους αλλά έχουν έναν σημαντικό κοινό παρονομαστή: τα Χριστούγεννα. Ορισμένες από αυτές τις μελέτες μπορεί να σας ξενίσουν, άλλες να σας κάνουν τουλάχιστον να μειδιάσετε, ή ακόμη και να απορήσετε σχετικά με το πού πάει η χρηματοδότηση για την έρευνα (και φανταστείτε ότι μιλούμε μόνο για ένα απάνθισμα μελετών, αφού θα ήταν αδύνατον να καλύψουμε όλο το ερευνητικό... χριστουγεννιάτικο πεδίο). Ωστόσο γεγονός παραμένει ένα: οι Αγιες Μέρες εμπνέουν τους επιστήμονες. Τώρα ίσως πράγματι η έμπνευσή τους κάποιες φορές να είναι και εκείνη επηρεασμένη από το πνεύμα της περιόδου, που επιβάλλει ένα-δυο ποτηράκια παραπάνω. Οχι, δεν γνωρίζουμε αν οι επιστήμονες που ασχολήθηκαν με μελέτη η οποία διερεύνησε την... κόκκινη μύτη των ταράνδων που σέρνουν το έλκηθρο του Αϊ-Βασίλη ήταν υπό την επήρεια αλκοόλ. Αλλά ας είμαστε μεγαλόψυχοι, όπως το επιτάσσουν οι ημέρες. Μerry Christmas!
Τα παιδιά σήμερα μάλλον δεν ενθουσιάζονται με την ιδέα- ούτε με τη μορφή του Αϊ-Βασίλη. Αυτό τουλάχιστον έδειξε μελέτη ειδικών του Πανεπιστημίου της πόλης της Νέας Υόρκης η οποία δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2007 στο επιστημονικό έντυπο «Ρsychological Reports». Οι ερευνητές κατέγραψαν τα συναισθήματα 600 παιδιών που μπήκαν στη γνωστή ουρά για να φωτογραφηθούν με τους ψεύτικους Αϊ-Βασίληδες εμπορικών κέντρων. Οπως φάνηκε, το 80% των μικρών έδειξε πλήρη αδιαφορία για τον γέρο με την κόκκινη στολή και τη γενειάδα. Πάντως δεύτερη συμπληρωματική μελέτη σε άλλα 200 παιδιά κατέγραψε πτώση των ποσοστών αδιαφορίας (σε επίπεδα βέβαια όχι ιδιαιτέρως χαμηλά, αλλά της τάξεως του 60%) όσο πλησίαζε η ημέρα των Χριστουγέννων. Οι μικροί σε ηλικία αποδεικνύονται και πανέξυπνοι: προφανώς δεν ξεχνούν ποτέ ότι ο κατά τα άλλα αδιάφορος ηλικιωμένος με τη γενειάδα γίνεται ολοένα πιο ενδιαφέρων καθώς πλησιάζει η παραμονή των Χριστουγέννων- και αυτό διότι τότε κουβαλάει μαζί του τον σάκο με τα δώρα.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Χέρτφορντσαϊρ επιβεβαίωσαν για άλλη μία φορά μέσα από μελέτη τους που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2007 στο επιστημονικό έντυπο «Journal of Developmental and Βehavioral Ρediatrics» και με αφορμή τις ημέρες των Χριστουγέννων την προαιώνια διαφορά μεταξύ των δύο φύλων: δεν είναι άλλη από τον καταναλωτισμό, ο οποίος δεν γνωρίζει ηλικίες- απλώς είναι γένους θηλυκού. Οι ερευνητές έβαλαν κάτω από το μικροσκόπιο τα γράμματα που έστειλαν 98 παιδιά στον Αϊ-Βασίλη προκειμένου να αποκαλύψουν πόση επίδραση έχουν δεχθεί από τις διαφημίσεις, καθώς ειδικά την περίοδο των εορτών τα βομβαρδίζουν καθημερινά με χιλιάδες παιχνίδια. Παράλληλα οι επιστήμονες «σάρωσαν» τα τηλεοπτικά προγράμματα και τις διαφημίσεις της περιόδου των Χριστουγέννων (στο δείγμα τους περιλαμβάνονταν περισσότερες από 2.500 διαφημίσεις παιχνιδιών). Προέκυψαν τα αναμενόμενα: κατ΄ αρχάς, ότι όσο πιο συχνά έβλεπε κάθε παιδί τηλεόραση τόσο πιο πολύ αυξάνονταν τα αιτήματά του για παιχνίδια· κατά δεύτερον, ότι τα κορίτσια ζητούσαν πολύ περισσότερα παιχνίδια από τα αγόρια. Ολα αυτά προς γνώση και συμμόρφωση (κυρίως των γονέων...).
Την παραμονή των Χριστουγέννων του 2007 εμφανίστηκε στο επιστημονικό έντυπο «Εmergency Μedicine Journal» μελέτη ειδικών του Βασιλικού Νοσηλευτηρίου του Μάντσεστερ η οποία είχε ένα πραγματικά «καυτό» - ή, για την ακρίβεια, παγωμένο- χριστουγεννιάτικο αντικείμενο: αν η κόκκινη από το κρύο μύτη του ταράνδου του Αϊ-Βασίλη αποτελεί πράγματι έναν καλό... πλοηγό στο μακρύ ταξίδι που έχει να κάνει ο Αγιος σε ολόκληρο τον κόσμο. Η αλλόκοτη αυτή υπόθεση προέρχεται από έναν διάσημο τάρανδο του Αγίου, τον Ρούντολφ. Ο Ρούντολφ, ο οποίος είναι ένας από τους ταράνδους που σέρνουν το έλκηθρο του κοκκινοντυμένου αγαπημένου γέρου των παιδιών, έχει μια μύτη τόσο κόκκινη η οποία σχεδόν λάμπει. Και μπορεί οι υπόλοιποι τάρανδοι να κοροϊδεύουν τον Ρούντολφ, ωστόσο εκείνος σύμφωνα με τον «μύθο» αποτελεί το καλύτερο GΡS ώστε ο Αϊ-Βασίλης να καταφέρει να βρει τον δρόμο του περνώντας μέσα από δύσκολες καιρικές συνθήκες. Με βάση λοιπόν την ιστορία του Ρούντολφ, οι βρετανοί ερευνητές πραγματοποίησαν ανασκόπηση εννέα προηγούμενων μελετών (ναι, είχαν υπάρξει και προηγούμενες μελέτες σχετικά με το ζήτημα!) προκειμένου να ανακαλύψουν αν η λαμπερή μύτη του ταράνδου με το ερυθρό χρώμα μπορεί να είναι το αποτέλεσμα κάποιας συγκεκριμένης νόσου και αν πράγματι είναι δυνατόν να αποτελεί πλοηγό σε ένα μεγάλο ταξίδι. Τι προέκυψε από αυτή την ανασκόπηση; Οτι το ερύθημα στην... ταρανδίσια μύτη δεν οφείλεται σε κάποια συγκεκριμένη ασθένεια αλλά μάλλον σε αυξημένη ροή αίματος προς τη μύτη λόγω των αλλαγών στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Και σε καμία περίπτωση η κόκκινη μύτη του ταράνδου δεν αποτελεί τον καλύτερο οδηγό για ένα μεγάλο ταξίδι. Είναι χαρακτηριστικό το «βαρύγδουπο» συμπέρασμα των ερευνητών το οποίο αναμένεται να αλλάξει τον ρουν της επιστήμης: ένα GΡS μάλλον αποτελεί πιο αξιόπιστο εργαλείο πλοήγησης από τον τάρανδο με την κόκκινη μύτη για τον Αϊ-Βασίλη!
Ποια είναι τα πιο πολυσύχναστα μέρη κατά τη διάρκεια των χριστουγεννιάτικων διακοπών; Αν σκεφθήκατε μόνο τα πολυκαταστήματα, τα εστιατόρια και τα μπαρ, τότε θα σας στενοχωρήσουμε καθώς υπάρχει άλλος ένας, όχι και τόσο ευχάριστος, χώρος (αλλά άκρως αναγκαίος κυρίως ύστε ρα από πολλές επισκέψεις σε μπαρ και εστιατόρια...). Δεν είναι άλλος από τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) των νοσοκομείων. Τον Δεκέμβριο του 2007 αυστραλοί ερευνητές του Κέντρου Επιδημιολογίας και Ερευνας στο Σίδνεϊ δημοσίευσαν μελέτη στην οποία διερευνούσαν τι γίνεται στα ΤΕΠ των νοσοκομείων κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς σε σύγκριση με τον υπόλοιπο χρόνο- για την ακρίβεια, μελέτησαν την περίοδο μεταξύ 2001 και 2006. Οπως ανέφεραν στο επιστημονικό έντυπο «Τhe Μedical Journal of Αustralia», το κύριο εύρημα ήταν ότι απλώς γινόταν ο... χαμός. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι οι περισσότερες επισκέψεις στα επείγοντα των νοσοκομείων αφορούσαν άτομα που δεν ήταν πραγματικά επείγοντα περιστατικά, δεν χρειάστηκε στην πλειονότητά τους να νοσηλευθούν και δεν έφθασαν καν στο νοσοκομείο με ασθενοφόρο. Για ποιον λόγο λοιπόν ο συνωστισμός; Διότι και στη μακρινή Αυστραλία οι γενικοί και οικογενειακοί γιατροί που θα έπρεπε να δέχονται τέτοιου είδους περιπτώσεις... έλειπαν σε χριστουγεννιάτικες διακοπές, με αποτέλεσμα ο φόρτος να πέφτει στα νοσοκομεία (σας θυμίζει κάτι;).
Τις ημέρες των Χριστουγέννων κυριολεκτικώς «σπάει η καρδιά» πολλών ανδρών και γυναικών, σύμφωνα με μελέτη ειδικών του Εθνικού Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας στη Φινλανδία. Οι ερευνητές ανέφεραν μέσα στο 2009 στο επιστημονικό έντυπο «Αnnals of Μedicine» ότι μεγάλη διαχρονική μελέτη σε άτομα 25 ως 74 ετών που εισήχθησαν σε νοσοκομεία των επτά μεγαλύτερων πόλεων της χώρας έδειξε ότι οι γιορτινές ημέρες του Δεκεμβρίου αποτελούν την περίοδο κατά την οποία καταγράφονται οι περισσότεροι θάνατοι εξαιτίας εμφράγματος του μυοκαρδίου σε άτομα ηλικίας 65 ως 74 ετών. Τα Χριστούγεννα μπορούν να αποδειχθούν εχθρός της καρδιάς.
Τα χριστουγεννιάτικα δέντρα που εισάγονται στη Χαβάη από τον Βορειοδυτικό Ειρηνικό έγιναν το αντικείμενο μελέτης του Αμερικανικού Ερευνητικού Αγροτικού Κέντρου για τη λεκάνη του Ειρηνικού, η οποία δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2009 στο επιστημονικό έντυπο «Journal of Εconomic Εntomology». Προσέξτε τι ακριβώς αφορούσε ο προβληματισμός των συγκεκριμένων επιστημόνων, οι οποίοι μάλιστα μελέτησαν στοιχεία που κάλυπταν μια μεγάλη περίοδο (από το 1993 ως το 2001): δεδομένου ότι τα φυσικά αυτά δέντρα έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν «πηγές» εισαγωγής στη Χαβάη πολλών- ακόμη και επικίνδυνων- εντόμων, ποιος είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να «ξεφορτωθούμε» τους ανεπιθύμητους μικρούς επισκέπτες από τα κλαριά; Το ταρακούνημα του δέντρου με τα χέρια ή το ταρακούνημα του δέντρου με μηχανικό τρόπο; Είμαστε σίγουροι ότι έχετε αγωνία για τα συμπεράσματα. Ε, λοιπόν, αποδείχθηκε ότι το ταρακούνημα του δέντρου με μηχανήματα σε συνδυασμό με τη χρήση ειδικών σπρέι και εντομοκτόνων αποτελούσε την πιο αποδοτική λύση για χριστουγεννιάτικα δέντρα χωρίς έντομα...
Τα χριστουγεννιάτικα επαγγελματικά δείπνα έθεσαν στο στόχαστρό τους επιστήμονες από το Ιδρυμα για τη Μελέτη και την Πρόληψη των Εξαρτήσεων από τα Ναρκωτικά στη Βαλένθια της Ισπανίας. Οπως ανέφεραν σε μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Αdicciones» μέσα στο 2009, πήραν... σβάρνα 13 διαφορετικά εστιατόρια στη Βαλένθια και στο Αλικάντε έναν Δεκέμβριο (συγκεκριμένα, εκείνον του 2007). Παρακολούθησαν τι συνέβαινε στα εορταστικά δείπνα μεταξύ συνεργατών και το κύριο συμπέρασμά τους ήταν ότι σημειωνόταν σημαντική αύξηση στην κατάχρηση οινοπνευματωδών, αλλά και ναρκωτικών με «βασίλισσα» την κοκαΐνη. Μάλιστα οι νεότεροι σε ηλικία συνάδελφοι ήταν εκείνοι που έσπρωχναν στον κακό τον δρόμο τους μεγαλύτερους, όπως έδειξε η μελέτη. Και οι δεύτεροι, για να είναι πιο... cool, δεν έλεγαν όχι- ούτε στη χρήση σκληρών ναρκωτικών! Λέτε να επρόκειτο για οργανωμένο σχέδιο των νεοτέρων ώστε να θέσουν νοκάουτ τους καρεκλοκένταυρους;
Εχετε αναρωτηθεί ποτέ αν η μυρωδιά της κανέλας αλλάζει μέσα στο έτος; Οχι, δεν έχουμε πιει ένεκα εορταστικών ημερών: αυτό ακριβώς το αντικείμενο είχε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Αppetite» τον περασμένο Οκτώβριο από ειδικούς της Κλινικής για την Οσφρηση και τη Γεύση του Τμήματος Ωτορινολαρυγγολογίας στο Πανεπιστήμιο της Δρέσδης στη Γερμανία. Οι ερευνητές ζήτησαν από εθελοντές να σχολιάσουν αν τους φαίνονταν διαφορετικές μυρωδιές, όπως αυτές του πορτοκαλιού, του γαρίφαλου και της κανέλας, το καλοκαίρι και τον χειμώνα. Οπως προέκυψε, η κανέλα μύριζε πιο ωραία και πιο ευχάριστα στους εθελοντές την περίοδο των Χριστουγέννων, ενώ το ίδιο ίσχυε για το πορτοκάλι και το γαρίφαλο. Αντιθέτως, το άρωμα του τριαντάφυλλου ήταν πιο ευχάριστο στους συμμετέχοντες το καλοκαίρι. Μεταξύ μας, δεν είχαν και πολύ άδικο οι φίλτατοι γερμανοί συμμετέχοντες στη μελέτη. Τόσο η κανέλα όσο και το γαρίφαλο και το πορτοκάλι ταιριάζουν «γάντι» στα Χριστούγεννα, θα απαντούσαν και όλοι οι έλληνες λάτρεις των μελομακάρονων...
Από τις μελέτες σχετικά με τα Χριστούγεννα δεν θα μπορούσε να λείπει ανάλυση για ένα σπορ που ταιριάζει γάντι με τη συγκεκριμένη περίοδο: τις παγοδρομίες. Τον Ιούνιο του 2009 ειδικοί του Τμήματος για το Τραύμα και την Ορθοπαιδική στο Βασιλικό Νοσοκομείο της Κομητείας του Χάμσαϊρ στη Βρετανία δημοσίευσαν μελέτη στο επιστημονικό έντυπο «Ιnjury» σύμφωνα με την οποία το άνοιγμα ενός παγοδρομίου στην περιοχή οδήγησε ουκ ολίγους στο να περάσουν τις ημέρες των Χριστουγέννων του 2007 (αυτή την περίοδο αφορούσε η μελέτη) με πρησμένους αστραγάλους, αν όχι με τα πόδια σε γύψο! Οι ερευνητές ανέφεραν ότι το παγοδρόμιο ήταν «υπαίτιο» για αύξηση του φόρτου εργασίας στο Τμήμα της Ορθοπαιδικής και ζήτησαν καλύτερα μέτρα και έλεγχο όταν ανοίγουν τέτοιου είδους διασκεδαστικές αρχικώς αλλά... πονεμένες τελικώς εγκαταστάσεις.
thtsoli@tovima.gr
Γνωρίζατε ότι υπάρχει νόσος Christmas; Πρόκειται για έναν από τους δύο τύπους αιμοφιλίας, μιας από τις πιο γνωστές κληρονομικές παθήσεις που σχετίζεται με το χρωμόσωμα Χ της μητέρας και προκαλεί θρομβώσεις με αποτέλεσμα να μην υπάρχει αρκετή ποσότητα των παραγόντων που παίζουν πρωταρχικό ρόλο στον μηχανισμό πήξεως του αίματος. Η νόσος Christmas είναι η αιμοφιλία τύπου Β, η οποία πρωτοανακαλύφθηκε το 1952 από ερευνητές στη Βρετανία ύστερα από μελέτη ενός δεκάχρονου τότε αγοριού με αιμοφιλία του οποίου το όνομα ήταν Στίβεν Κρίστμας (έτσι κέρδισε το χριστουγεννιάτικο όνομά της από... σπόντα). Η αιμοφιλία Β που οφείλεται σε έλλειμμα διαφορετικού παράγοντα από την αιμοφιλία Α δεν είναι τόσο συχνή: αφορά το 15%-20% των ατόμων με τη νόσο.
Και το χριστουγεννιάτικο δέντρο έχει την τιμητική του στην ιατρική, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται αυτό, και μάλιστα στον τομέα της οφθαλμολογίας. Υπάρχει ως όρος ο αποκαλούμενος «Christmas Τree» cataract (καταρράκτης των ματιών του... χριστουγεννιάτικου δέντρου), ο οποίος έλαβε το όνομά του από το ότι εντός του φακού του ματιού δημιουργούνται πολύχρωμοι κρύσταλλοι. Αυτό θυμίζει λοιπόν ένα ολοστόλιστο χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Posts
