Μπορεί να φαίνεται τρέλα κάποιος που πνίγεται να αρνιέται το σωσίβιο. Αλλά η απόφαση που θα πάρουν οι Ιρλανδοί μέσα στις επόμενες μέρες θα ορίσει το μέλλον του τόπου τους για μια ολόκληρη γενιά.
Για την Ιρλανδία είναι καλύτερα να κηρύξει χρεοκοπία παρά να αποδεχτεί τα ευρωπαϊκά δάνεια. Οι όροι που συνδέονται με την ευρωπαϊκή διάσωση δεν αξίζουν κάτι τέτοιο. Από τη στιγμή που θα πάρει το ευρωπαϊκό χρήμα, το Δουβλίνο δεν θα μπορεί να ξεφύγει από την παγίδα. Και δεν υπάρχει τίποτα άξιο … διάσωσης στις ιρλανδικές τράπεζες. Το δε χρεοστάσιο είναι λιγότερο επίφοβο από ό,τι κατά κανόνα προβάλλεται. Το πραγματικό ζήτημα είναι εάν οι Ιρλανδοί πολιτικοί θα βρουν το θάρρος να κάνουν ένα τέτοιο βήμα.
Την περασμένη Κυριακή οι Ιρλανδοί υπέκυψαν στις πιέσεις των Ευρωπαίων και αποδέχτηκαν το πακέτο της ΕΕ και του ΔΝΤ, στα πρότυπα της συμφωνίας που είχε γίνει για την Ελλάδα την άνοιξη. Αυτό δεν ήταν έκπληξη. Τον τελευταίο μήνα οι αγορές ομολόγων διακατέχονταν από τρομερή νευρικότητα για τα δημόσια οικονομικά της Ιρλανδίας και το κόστος διάσωσης των τραπεζών της με αποτέλεσμα να οδηγήσουν τις αποδόσεις των 10ετών ιρλανδικών ομολόγων στο 9%.
Το τελικό ποσό της ιρλανδικής διάσωσης δεν έχει προσδιοριστεί ακόμη. Ούτε και οι όροι. Και όλα αυτά προφανώς σημαίνουν ότι δεν είναι πολύ αργά. Η συμφωνία μπορεί κάλλιστα να ακυρωθεί, από τη στιγμή που υποχωρεί η στήριξη στην κυβέρνηση και η χώρα βαδίζει σε γενικές εκλογές.
Χάος στα ομολόγα της περιφέρειας
Είναι αλήθεια ότι αυτό θα προκαλέσει χάος στις αγορές ομολόγων. Κανείς δεν θα αντέχει να παρακολουθεί τις εξελίξεις στις αγορές ομολόγων της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας τις πρώτες μέρες μετά την κατάρρευση των συνομιλιών. Παρ’ όλα αυτά, οι Ιρλανδοί πρέπει να απορρίψουν τη συμφωνία. Κι αυτό για τέσσερις λόγους.
Καταρχήν, οι όροι είναι επαχθείς. Η ΕΕ μπορεί να ζητήσει από την Ιρλανδία να δώσει τέλος στην πολύ χαμηλή εταιρική φορολογία της. Ο εταιρικός συντελεστής του 12,5% υπήρξε ωστόσο ο θεμέλιος λίθος της οικονομικής επιτυχίας της χώρας, προσελκύοντας πολλές σημαντικές επιχειρήσεις. Το 2008 δύο μεγάλες βρετανικές εταιρείες, η United Business Media και η φαρμακευτική Shire μετέφεραν την έδρα τους στην Ιρλανδία προκειμένου να μειώσουν το φορολογικό τους κόστος.
Ακόμη και αν δεν τεθεί αυτό το θέμα στα πλαίσια της συμφωνίας διάσωσης, είναι βέβαιο ότι στα επόμενα χρόνια η Ιρλανδία θα δεχτεί πιέσεις για αύξηση των εταιρικών φορολογικών συντελεστών που αποσπούν εταιρείες, κρατικά έσοδα και θέσεις εργασίας από τους Ευρωπαίους εταίρους της. Και σίγουρα είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσεις στους Γερμανούς επιχειρηματίες του Ντίσελντορφ γιατί οι μεγάλοι φόροι που πληρώνουν χρησιμοποιούνται για να σώσουν τους ανταγωνιστές τους στο Ντόνεγκαλ.
Ακόμα και έτσι βέβαια, το πράγμα είναι λάθος τοποθετημένο. Η χαμηλή φορολογία και μια ανοιχτή επιχειρηματική κουλτούρα οδήγησαν στο επιτυχημένο ιρλανδικό μοντέλο. Δεν θεραπεύεις έναν ασθενή αφαιρώντας του τον ένα πνεύμονα.
Δεύτερον η διάσωση της Ευρώπης αποτελεί κάτι σαν χρηματοπιστωτική μεθαδόνη. Μουδιάζει τον πόνο και σου επιτρέπει να κόψεις τα φάρμακα, αλλά προκαλεί και αυτή εθισμό. Η θεραπεία μπορεί να αποδειχτεί χειρότερη από την ασθένεια. Έχουν περάσει μήνες από τη διάσωση της Ελλάδας αλλά η χώρα δεν μπορεί ακόμη ούτε καν να ελπίσει για πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές. Η απόδοση των ελληνικών ομολόγων παραμένει καθηλωμένη άνω του 11%. Τα ευρωπαϊκά πακέτα είναι κάτι σαν κι αυτό που περιγράφει το τραγούδι Hotel California: “You can check out anytime you like, but you can never leave”.
Τρίτον, το όλο θέμα της ιρλανδικής διάσωσης αφορά στην πραγματικότητα πολύ περισσότερο τη διάσωση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της ΕΕ. Οι ιρλανδικές τράπεζες που βρίσκονται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, αν όντως χρεοκοπήσουν θα οδηγήσουν άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες σε τεράστιες ζημιές. Αλλά γιατί πρέπει να νοιάζεται γι’ αυτό ο ιρλανδικός λαός; Αν οι τράπεζες της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Βρετανίας υποστούν μεγάλες ζημιές και υποχρεωθούν να προχωρήσουν σε τεράστιας έκτασης διαγραφές, ας λύσουν το πρόβλημά τους οι κυβερνήσεις τους. Η Ιρλανδία μπορεί απλά να κλείσει τις δικές της τράπεζες – μια τόσο μικρή χώρα δεν έχει ανάγκη από δικό της τραπεζικό σύστημα πιο πολύ από ό,τι χρειάζεται, για παράδειγμα, δική της αυτοκινητοβιομηχανία.
Μεταναστευτική έξοδος
Τέταρτον, η Ιρλανδία κινδυνεύει να καταλήξει σε ένα καθοδικό οικονομικό σπιράλ. Βασική για την οικονομική ανάκαμψη των τελευταίων 20 χρόνων υπήρξε η αντιστροφή της μετανάστευσης. Για 100 και πλέον χρόνια οι νέοι Ιρλανδοί έφευγαν από τη χώρα αναζητώντας δουλειά και ζωή στο εξωτερικό. Όταν οι νέοι άρχισαν να μένουν στην Ιρλανδία, έγιναν πλεονέκτημα για την οικονομία. Αλλά αν μια ολόκληρη γενιά επιβαρυνθεί με αυτά τα τρομερά χρέη, γιατί να μην φύγει για το Λονδίνο ή την Νέα Υόρκη όπου οι προοπτικές είναι καλύτερες; Αυτό ήδη ξεκίνησε. Για πρώτη φορά από το 1995 η έξοδος από την Ιρλανδία αρχίζει να υπερβαίνει την είσοδο ξένων σε αυτήν. Και φεύγουν οι πιο εξειδικευμένοι και ενεργητικοί. Πώς ακριβώς θα βοηθήσει αυτό στην ανάκαμψη της χώρας;
Πέμπτον, η χρεοκοπία δεν είναι κάτι τόσο κακό. Η Ρωσία και η Αργεντινή έκαναν στάση πληρωμών. Δεν επρόκειτο για το τέλος του κόσμου. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές εμφανίζουν το χρεοστάσιο σαν καταστροφή, αλλά αυτό το κάνουν πρωτίστως επειδή οι τραπεζίτες και οι επενδυτές της αγοράς ομολόγων δεν θέλουν να χάσουν τα λεφτά τους. Μια εύτακτη χρεοκοπία που γίνεται με καλά οργανωμένο τρόπο είναι προτιμότερη από την απόλυτη οικονομική καταστροφή.
Κάτω από την επιφάνεια της φούσκας των ακινήτων – που προκλήθηκε από τα πολύ χαμηλά επιτόκια της Ευρωζώνης – η Ιρλανδία διαθέτει μια ανταγωνιστική οικονομία με εξαγωγικό προσανατολισμό. Τα νούμερα του Σεπτεμβρίου έδειξαν αύξηση των εξαγωγών κατά 2% και αύξηση του εμπορικού πλεονάσματος. Με τη σημερινή αδύναμη παγκόσμια οικονομία η απόδοση αυτή είναι πολύ καλή.
Αν η Ιρλανδία κηρύξει στάση πληρωμών μπορεί να ανακάμψει πολύ γρήγορα. Αλλά αν δεχτεί την ευρωπαϊκή διάσωση, θα βουλιάξει σε ύφεση για μια ολόκληρη γενιά.
Του Matthew Lynn
Ο Matthew Lynn είναι αρθρογράφος του Bloomberg και συγγραφέας ενός βιβλίου με τίτλο “Bust” για την ελληνική κρίση χρέους που θα κυκλοφορήσει σύντομα.
Posts
