SΟS για τους τελευταίους δράκους

Κόμοντο: με εξαφάνιση απειλούνται οι σπάνιες γιγάντιες σαύρες της Ινδονησίας

Ποιος είπε ότι δράκοι ζουν μόνο στις σελίδες των παραμυθιών; Στα νησιά της Κεντρικής Ινδονησίας έχουν σάρκα και οστά! Μπορεί να μην έχουν φτερά και να μη βγάζουν από το στόμα τους φωτιά, όμως οι Δράκοι του Κόμοντο έχουν εξίσου τρομερή φήμη. Πρόκειται για γιγάντιες σαρκοβόρες σαύρες που τρέφονται με μεγάλα ζώα και απειλούνται με εξαφάνιση, καθώς το οικοσύστημά τους καταστρέφεται με ραγδαίους ρυθμούς.

Oι δράκοι, οι οποίοι φθάνουν σε μήκος τα τρία μέτρα και ζυγίζουν ώς και 165 κιλά, ζουν μόνο στο Κόμοντο και σε λίγα ακόμη γύρω νησιά της Κεντρικής Ινδονησίας. Έχουν ήδη χαρακτηριστεί απειλούμενο είδος, εξαιτίας της καταστροφής του οικοσυστήματός τους και των κυνηγών που τους στερούν τα θηράματά τους. Μια αποστολή Ινδονησίων και Αμερικανών ζωολόγων διαπίστωσε ότι το προστατευόμενο αυτό είδος έχει εξαφανιστεί στο Παντάρ, ένα από τα μικρότερα νησιά. Σε δύο άλλα μικρά νησιά, το Νούσα Κόντε και το Γκίλι Μοτάνγκ, ο πληθυσμός τους υπολογίζεται σε 75 και 115 αντίστοιχα. «Το θεωρητικό όριο για να χαρακτηριστεί ένα είδος υπό εξαφάνιση είναι ο πληθυσμός του να είναι μικρότερος από 100», λέει ο ζωολόγος Τζέρι Ιμάνσιαχ, μέλος της ομάδας στο περιοδικό «Τέμπο» της Ινδονησίας.

Οι Κόμοντο έχουν τρομερή φήμη. Μυώδεις και με δυνατή ουρά, μεγάλα σαγόνια και κοφτερά δόντια, επιτίθενται περιστασιακά σε ανθρώπους. Ωστόσο, το μοναδικό θανατηφόρο επεισόδιο μέσα σε περισσότερο από τρεις δεκαετίες σημειώθηκε πέρυσι, όταν δράκος δάγκωσε ένα οκτάχρονο αγόρι. Τον Ιούνιο, μια ομάδα από δύτες που αποκλείστηκαν στο νησί Ρίνκα, προσπαθούσαν επί δύο ημέρες να απομακρύνουν τους δράκους. Τα ερπετά υποχώρησαν μόνον όταν έριξαν εναντίον τους βράχους.

Τα αγαπημένα θηράματα των δράκων είναι κατσίκες, αγριόχοιροι, βούβαλοι και, κυρίως, ελάφια. Ένα δάγκωμά τους μπορεί να αποβεί θανατηφόρο, καθώς το σάλιο τους περιέχει δεκάδες είδη δηλητηριωδών βακτηριδίων. Συχνά σκοτώνουν το θήραμά τους, τραυματίζοντάς το, και περιμένουν μετά να πεθάνει από σηψαιμία.

Σκότωσαν τα ελάφια
Στο νησί Παντάρ, οι κυνηγοί έχουν εξοντώσει τα ελάφια και τους αγριόχοιρους, λέει ο Ραμάνγκ Ισάκα, διευθυντής του εθνικού πάρκου του Κόμοντο. Μόλις το 2000, εξηγεί, οι δράκοι αφθονούσαν στο νησί. Όμως τώρα δεν απομένει κανένας. «Πρόκειται για πλήρη εξαφάνιση», τονίζει ο δρ Ισάκα. «Δεν υπάρχουν πια περιττώματα δράκων στο Παντάρ».

Η αποδάσωση είναι άλλος ένας λόγος για τον οποίο οι δράκοι μειώνονται, πιστεύουν οι ειδικοί, καθώς χρειάζονται τα δάση για να προφυλαχθούν από τον ήλιο. Επίσης, οι νεαροί δράκοι ανεβαίνουν σε δένδρα για να προφυλαχθούν από κανίβαλους ενήλικες. Όταν καταφεύγουν στα κλαδιά, επιζούν τρεφόμενοι με έντομα, αυγά πουλιών και μικρές σαύρες. «Το είδος αυτό περνά περίπου το 80% της ζωής του στα δάση», λέει ο Ιμάνσιαχ.


Κόβουν τα δέντρα

ΤΑ ΝΗΣΙΑ Γκίλι Μοτάνγκ και Νούσα Κόντε βρίσκονται μέσα στα όρια του εθνικού πάρκου, αλλά είναι απομονωμένα και οι θηροφύλακες και οι δασοφύλακες σπάνια τα επισκέπτονται. Ο Ιμάνσιαχ λέει πως έχει δει εκεί ψαράδες να κόβουν δένδρα για να ανάψουν φωτιά και να μαγειρέψουν τα ψάρια τους. Τα μεγαλύτερα νησιά, Κόμοντο και Ρίνκα, φιλοξενούν περισσότερους από 600 δράκους το καθένα, οι οποίοι αποτελούν τουριστική ατραξιόν. Όμως στο Φλόρες, το οποίο βρίσκεται έξω από το εθνικό πάρκο, έχουν εξαφανιστεί από την ανατολική ακτή, όπου υπήρχε άλλοτε ένας υγιής πληθυσμός, ενώ σε άλλες περιοχές του έχουν μειωθεί. Οι έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να έχουν απομείνει λιγότεροι από 3.000 δράκοι.

Στο Νούσα Κόντε και το Γκίλι Μοτάνγκ, οι γιγάντιες σαύρες έχουν προσαρμοστεί στο περιβάλλον.

Καθώς υπάρχουν λίγα μόνο μεγάλα θηλαστικά, τρώνε τρωκτικά και μικρές σαύρες και το μέγεθός τους είναι μικρότερο από τον μέσο όρο. Σύμφωνα με το «Τέμπο», η Ζωολογική Εταιρεία του Λονδίνου κάλεσε την Ινδονησία να απαγορεύσει το κυνήγι ελαφιών και την αποδάσωση, για να σταματήσει η μείωση του πληθυσμού των δρά κων.
«Τρωτά» πάνω από 8.500 είδη

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ Ένωση Προστασίας της Φύσης (ΙUCΝ) έχει κατατάξει τον Δράκο του Κόμοντο στην κατηγορία των «απειλούμενων ειδών» και στην υποκατηγορία των «τρωτών». «Τρωτό» χαρακτηρίζεται ένα είδος που είναι πιθανό να περάσει στην επόμενη κατηγορία, αυτήν του «κινδυνεύοντος», αν δεν βελτιωθούν οι συνθήκες που απειλούν την επιβίωση και την αναπαραγωγή του.

Η ΙUCΝ έχει χαρακτηρίσει «τρωτά» 8.565 είδη. Ανάμεσά τους περιλαμβάνεται το λιοντάρι, το τσιτάχ, ο ιπποπόταμος, το ντίνγκο, το γιακ, ο αίγαγρος, το κόκκινο κοράλλι, η δορκάς, η πολική αρκούδα, η μαύρη ασιατική αρκούδα, φάλαινες όπως οι μπελούγκα, οι μεγάπτερες και οι φυσητήρες, ο διάβολος της Τασμανίας.