Παίζοντας με τη Σχετικότητα

Τι γίνεται αν πλησιάσουν και συγχωνευθούν δύο μαύρες οπές; Το επί εικοσαετία άλυτο πρόβλημα προσεγγίστηκε μόλις το 2005 με τη βοήθεια των εξισώσεων του Αϊνστάιν

Δεν είναι άσκοπο λοιπόν- σύμφωνα με τα αναφερόμενα παραπλεύρωςνα αρχίσουμε να «παίζουμε» και να μαθαίνουμε πράγματα γύρω από τη Σχετικότητα. Εστω και αν στο σχολείο δεν το πηγαίναμε τόσο καλά με τη Φυσική. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν μοχθήσει πολύ να την κάνουν προσιτή σε όλους ώστε να μην κολλάμε στην... πρόσθεση των ταχυτήτων, όπου αν χρησιμοποιήσει κάποιος τους τύπους του Αϊνστάιν για τις ταχύτητες των σωμάτων θα διαπιστώσει ότι δεν μπορούν να προστίθενται έτσι απλά. Χρειάζεται ειδικός τρόπος και όσο θα μεγαλώνει το άθροισμα της πρόσθεσης θα διαπιστώνουμε ότι υπάρχει ένα όριο που δεν θα ξεπεραστεί. Και αυτό είναι η ταχύτητα του φωτός, η μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα στο Σύμπαν.

Η Θεωρία της Σχετικότητας προκαλεί δέος σε κάποιους ανθρώπους όταν τη σκέπτονται, πολλοί άλλοι ζουν μια χαρά και μάλιστα πεθαίνουν ξέγνοιαστοι χωρίς να έχουν ποτέ ενδιαφερθεί να μάθουν περί τίνος πρόκειται και άλλοι ξέρουν μόνο ότι η θεωρία αυτή όταν ασχοληθείς μαζί της, σαν να ήταν αβγό δίκροκο, σου προκύπτει να είναι δύο, οπότε άσ΄ το καλύτερα.

Ο Sander Βais, θεωρητικός φυσικός στο Πανεπιστήμιο του Αμστερνταμ, κάθησε και έφτιαξε ένα βιβλίο, αν όχι τίποτε άλλο, τουλάχιστον διαφορετικό απ΄ όσα προσπαθούν με εξισώσεις ή χωρίς να εκλαϊκεύσουν τις θεωρίες του Αϊνστάιν. Εχουμε την Ειδική Θεωρία και τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Αντίθετα απ΄ ό,τι μπορεί να νομίσει κάποιος, την πρώτη είναι αρκετά πιο εύκολο να την κατανοήσει κανείς με λιγότερες γνώσεις Μαθηματικών και Φυσικής, ενώ η δεύτερη, η Γενική, έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις. Στην Ειδική αυτό που επικρατεί είναι δύο πλαίσια, ας το πούμε έτσι, που κινούνται το ένα σε σχέση με το άλλο και μάλιστα χωρίς... γκάζια, δηλαδή χωρίς επιταχύνσεις. Ολο με την ίδια σταθερή μεταξύ τους ταχύτητα. Παρατηρούμε τα συμβαίνοντα σε σχέση με τα δύο αυτά πλαίσια και το βασικό αλλά τόσο απίστευτο είναι ότι ο χρόνος περνάει διαφορετικά στο καθένα από τα δύο και μετρώντας το ίδιο αντικείμενο βρίσκουμε να έχει κατά τον οριζόντιο άξονα διαφορετικό μήκος. Η μία ώρα στο ένα δεν είναι ακριβώς μία ώρα στο άλλο, βγαίνει και το μήκος διαφορετικό και από εκεί βέβαια αρχίζουν οι μεγάλες ανακαλύψεις. Οτι οι νόμοι της Φυσικής στα δύο συστήματα είναι ίδιοι και ότι το φως διαδίδεται στο κενό με την ίδια ταχύτητα.

Πρέπει όμως κάποιος να μας εξηγήσει γιατί το μήκος και ο χρόνος πάνε τόσο κόντρα στην καθημερινή μας λογική. Ο συγγραφέας στην αριστερή σελίδα βάζει ένα επεξηγηματικό κείμενο και στη δεξιά ένα διάγραμμα. Ξεκινάει από το πιο απλό που γίνεται και προχωρεί προσεκτικά. Κάθησα και ακολούθησα σελίδα προς σελίδα τις υποδείξεις του, και είναι προσιτές σε όποιον διαθέτει μια εξοικείωση με το Πυθαγόρειο Θεώρημα, λίγο πράξεις με τα κλάσματα και δεν έχει ξεχάσει ότι για την ομαλή ταχύτητα διαιρούμε το διάστημα με τον χρόνο. Το κρίσιμο σημείο είναι στη σελίδα 42, η πρόσθεση ταχυτήτων κατά Αϊνστάιν. Μετά προχωρείς καλά με χωροχρόνο, μάζα και ενέργεια, ακόμη και λίγη Γενική Θεωρία μπορείς να κατακτήσεις. Χαρτί, μολύβι, ελάχιστο δονκιχωτισμό και μια δόση υπομονής τραβώντας μερικές γραμμές το Σαββατοκύριακο θέλει αυτό το βιβλίο και δίνει πολλά. Οσο για την εμφάνισή του, είναι πραγματικά υπέροχη.

Υπάρχει και ένα μυθιστόρημα γύρω από τη Θεωρία των Χορδών που εμμέσως, όπως είπαμε, και μάλλον αποφατικά ταυτίζεται με τη θεωρία του Αϊνστάιν.

Διαβάζεται ευχάριστα και συνιστάται και σε όποιον δεν θα ήθελε να μπλεχτεί και πολύ με θεωρίες και διαγράμματα.

Η υπόθεση: Η Ελίσα Ρομπλέδο, νεαρή καθηγήτρια Θεωρητικής Φυσικής, έχει ένα τρομερό μυστικό, ένα μυστικό που πηγαίνει δέκα χρόνια πίσω. Οταν ένα πρωί καταλαβαίνει ότι πρέπει να το βάλει στα πόδια για να σώσει τη ζωή της, ζητεί τη βοήθεια του μοναδικού της φίλου και συναδέλφου της στο ινστιτούτο.

Μαζί του η Ελίσα θα αρχίσει να θυμάται τα σημεία-«κλειδιά» όσων συνέβησαν όταν ήταν μαθήτρια του έγκριτου επιστήμονα Νταβίντ Μπλάνες. Οι έρευνες του τελευταίου, βασισμένες στη Θεωρία των Χορδών, ίσως να καθιστούσαν εφικτό να ατενίσουν το παρελθόν της ανθρωπότητας, να γίνουν μάρτυρες της Σταύρωσης του Ιησού Χριστού ή να δουν τη Γη στην Ιουρασική Περίοδο, αντ΄ αυτού όμως έφεραν ένα απροσδόκητο και τρομακτικό αποτέλεσμα. Τώρα, δέκα χρόνια μετά, η Ελίσα θα πρέπει να αποφύγει τον θανάσιμο κίνδυνο που κυκλώνει την ίδια και όσους συνδέονταν με εκείνα τα πειράματα...

Μπορεί απ΄ έξω να μη δίνει την εντύπωση ότι θα μάθεις κάτι σχετικά με τις θεωρίες του Αϊνστάιν, αλλά στην πραγματικότητα γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στο καινούργιο και στο παλιό. Το βιβλίο αυτό βέβαια πρέπει να διαβαστεί με προσοχή. Διότι είναι γραμμένο από έναν που ανήκει σε άλλο... κόμμα. Είναι ένας πολέμιος της Θεωρίας των Χορδών και υπέρμαχος των προσπαθειών που γίνονται για την επικράτηση της Κβαντικής Βαρύτητας. Ωστόσο οι γνώσεις του συγγραφέα τού δίνουν τη δυνατότητα να μας παρουσιάσει χωρίς την παραμικρή εξίσωση ό,τι συμβαίνει στον χώρο της πιο προχωρημένης Φυσικής, να κατανοήσουμε τη σχέση μεταξύ Σχετικότητας και Θεωρίας των Χορδών, αλλά και τις προτάσεις του άλλου δρόμου, του οποίου βασικός εκπρόσωπος είναι ο Lee Smolin.