Η πράσινη καρέκλα του 1959, ο κόκκινος καναπές του '70, η μπλε κουβέρτα του 1984, η λάμπα του 1995: ένα μουσείο στη Στοκχόλμη διοργανώνει την πρώτη έκθεση προς τιμή του ΙΚΕΑ, της εταιρείας φθηνών επίπλων που ανέτρεψε τα δεδομένα στην εσωτερική διακόσμηση σε όλο τον κόσμο.
Από το πρώτο συναρμολογούμενο τραπέζι της δεκαετίας του '50 μέχρι τις πιο πρόσφατες πρωτοποριακές δημιουργίες, περνώντας από τα τυπικά σαλόνια του '60 στο πιο λιτό και μοντέρνο design της δεκαετίας του '90, το μουσείο Λίλιεβαλκς αναπαράγει μέσα στις αίθουσές του πάνω από μισό αιώνα ιστορίας της πασίγνωστης σουηδικής φίρμας.
«Δεν πρόκειται για μία κλασική έκθεση πάνω στο design. Τα έπιπλα αυτά αποτελούν κομμάτι της ζωής των ανθρώπων, των βιωμάτων τους, υπάρχει μία νότα νοσταλγίας» υπογραμμίζει ο Στάφαν Μπένγκτσον, υπεύθυνος της έκθεσης που θα διαρκέσει μέχρι τις 13 Αυγούστου στη σουηδική πρωτεύουσα.
«Οι άνθρωποι θα αναγνωρίσουν τα παλιά τους έπιπλα, το εφηβικό τους δωμάτιο, το πατρικό τους σπίτι, τις οικογένειές τους. Θα αρχίσουν αναπόφευκτα να συζητούν για τη ζωή τους 'αυτό το τραπέζι το είχαμε', ή 'η Άννα είχε μία τέτοια καρέκλα, τι την κάναμε;'» παρατηρεί ο ειδικός.
Τα έπιπλα του ΙΚΕΑ, συνηθισμένα να «συχνάζουν» σε βιομηχανικά πάρκα μέσα στα παραλληλόγραμμα κουτιά τους, βρίσκουν πλέον θέση και σε ένα μουσείο αφιερωμένο στη μοντέρνα τέχνη.
Πρωτότυπα σχέδια των «σίξτις», έντονα και τολμηρά χρώματα των δεκαετιών '70 και '80 που έδωσαν τη θέση τους στο «δημοκρατικό σχεδιασμό» των μετέπειτα ετών: η έκθεση αυτή διηγείται μία ιστορία που ούτε η ίδια η ΙΚΕΑ, ούτε ο δισεκατομμυριούχος ιδιοκτήτης της μπορούν να διηγηθούν πια, καθώς δεν έχουν κρατήσει αντίγραφα της παραγωγής τους.
«Για τον Ίνγκβαρ Κάμπραντ, η μόνη λέξη που μετράει είναι το «αύριο». Πίστευα ότι η ΙΚΕΑ θα είχε καταπληκτικά αρχεία, όπου αρκούσε να ψάξει κανείς και να διαλέξει τα κομμάτια που τον ενδιέφεραν, αλλά έκανα λάθος» διηγείται ο κ. Μπένγκτσον.
«Έτσι λοιπόν, ψάξαμε σε γείτονες, φίλους, συλλέκτες, βάλαμε αγγελίες σε όλη τη Σουηδία, προκειμένου να εντοπίσουμε τα κομμάτια που θέλαμε -δεν ήταν και πολύ εύκολο» συνεχίζει.
Ο ιδρυτής της ΙΚΕΑ, εξόριστος στην Ελβετία για φορολογικούς λόγους, δάνεισε για την έκθεση την αγαπημένη του πολυθρόνα, παρά τη φήμη του τσιγγούνη που τον κατατρέχει.
Στους τοίχους, μπορεί να δει κανείς τους περίφημους καταλόγους της ΙΚΕΑ, ακόμη και τον πρώτο του 1951, λεζάντες με την ιστορία της εταιρείας και αστείες φωτογραφίες των πρώτων πελατών που παλεύουν να φορτώσουν τις χαρακτηριστικές επίπεδες συσκευασίες στα μικρά Βόλβο της δεκαετίας του '50.
Η ΙΚΕΑ που ιδρύθηκε το 1943 από τον Κάμπραντ, έφηβο τότε, άρχισε να κατασκευάζει τα δικά της έπιπλα στα μέσα της δεκαετίας του 50, συμβάλλοντας έτσι στην προώθηση, σε βιομηχανική κλίμακα, του περίφημου σκανδιναβικού design και κατακτώντας όλο τον κόσμο, αρχής γενομένης από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική μέχρι την Κίνα και την Ιαπωνία, περνώντας ενδιαμέσως και από την Ρωσία.
Μία από τις αίθουσες της έκθεσης είναι αφιερωμένη ακριβώς σε αυτή την κατάκτηση, με μερικά από τα προβοκατόρικα σλόγκαν της εταιρείας που έχουν μείνει πλέον θρυλικά, όπως το «καλωσήρθατε, τσιγγούνηδες», στη Γαλλία, ή το «ξεφορτωθείτε τα κρετόν σας», στη Μεγάλη Βρετανία.
Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης και λιγότερο γνωστά στοιχεία, όπως την περιορισμένη έκδοση χειροποίητων επίπλων, πιστών αντιγράφων σουηδικών επίπλων του 18ου αιώνα, μία σειρά που κυκλοφόρησε στα μέσα της δεκαετίας του '90 και πλέον πωλείται μόνο σε οίκους δημοπρασιών. Ή, για παράδειγμα, πώς στα μέσα της δεκαετίας του '70, η ΙΚΕΑ κατασκεύαζε σχεδόν όλα τα έπιπλα της με κάλυμμα από ύφασμα τζιν, επειδή ο ιδρυτής της είχε αγοράσει 700.000 μέτρα ντένιμ, για μία μπουκιά ψωμί από ένα κινεζικό εργοστάσιο που έκλεινε.
«Όλα για την ΙΚΕΑ είναι θέμα τιμής» σχολιάζει γελώντας ο Στάφαν Μπένγκτσον.
Posts
