ΟLΕD: «οργανική» ευκρίνεια! Εικόνα με... εκατομμύρια λέξεις!

Εκπληκτικές καινοτομίες εισβάλλουν στον πραγματικό μας κόσμο και τον ενώνουν με τον εικονικό παρέχοντας αστείρευτες ευκαιρίες ψυχαγωγίας αλλά και εκπαίδευσης

Τρισδιάστατη τομή του ρηξικέλευθου προβολέα ΟLΕD που ετοιμάζει το Franhofer Ιnstitute για τα κινητά μας τηλέφωνα

Εδώ και μία δεκαετία ένα φάντασμα πλανιέται στον κόσμο του θεάματος. Είναι η υπόσχεση μιας διαδραστικής τηλεόρασης υψηλής ευκρίνειας «για τον λαό». Βήματα έχουν γίνει, τόσο στο κομμάτι της παραγωγής περιεχομένου- με τα κανάλια ψηφιακής τηλεόρασης- όσο και σε εκείνο της προβολής τους, μέσω των οθονών πλάσματος και LCD. Οσο μεγαλύτερη όμως είναι η διαγώνιος της τηλεοπτικής μας οθόνης τόσο μεγαλύτερα είναι τα προβλήματα σωστής απεικόνισης που εμφανίζουν. Για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις ταχύτατης αναβάπτισης, χρωματικής και οπτικής διόρθωσης, οι κατασκευαστές οθονών και τηλεοράσεων LCD καταφεύγουν σε πανάκριβα εξειδικευμένα κυκλώματα και ανεβάζουν δραματικά την κατανάλωση ισχύος των συσκευών τους.

ΟLΕD: «οργανική» ευκρίνεια

Οργανικές οθόνες εξαιρετικής λαμπρότητας, όπως αυτή η 40άρα της Samsung, θα αντικαταστήσουν σύντομα τις LCD και τις Ρlasma

Απαντήσεις σε όλα αυτά έχουν δοθεί εδώ και πέντε χρόνια, όταν άρχισαν να παράγονται οι πρώτες οθόνες «οργανικών φωτοδιόδων» (ΟLΕD). Η τεχνολογία τους βασιζόταν στο επιστημονικό εύρημα του καθηγητή Φυσικοχημείας στο Νew Υork University Μάρτιν Πόουπ (Μartin Ρope), o οποίος διαπίστωσε το 1960 πως οι κρύσταλλοι του άνθρακα μπορούν να φωσφορίζουν. Πέρασαν είκοσι χρόνια δοκιμών έως ότου η Κodak κατορθώσει να δημιουργήσει την πρώτη «οργανική φωτοδίοδο». Η ουσία της ανακάλυψης έγκειται στο ότι όταν παρεμβάλλουμε οργανικό υλικό ανάμεσα σε δύο ηλεκτρόδια (άνοδο και κάθοδο) η κίνηση των ηλεκτρονικών οπών γίνεται μεγαλύτερη από εκείνη των ηλεκτρονίων και καταλήγει σε εκπομπή ακτινοβολίας στο ορατό φάσμα.

Στην πράξη, οι οθόνες οργανικών φωτοδιόδων αποδείχθηκε ότι παρέχουν σαρωτικά πλεονεκτήματα: κατασκευάζονται εύκολα (με εκτύπωση τύπου inkjet), δεν χρειάζονται οπίσθιο φωτισμό (οι κουκίδες λάμπουν από μόνες τους) και άρα καταναλώνουν λιγότερο ρεύμα, αποδίδουν το πλήρες χρωματικό φάσμα (και όχι υποσύνολό του, όπως στις LCD) και έχουν χρόνο αναβάπτισης λιγότερο από 0,01 χιλιοστό του δευτερολέπτου (ενώ οι ταχύτερες LCD έχουν 2ms). Ολα αυτά συρραμμένα σε μια συσκευασία εκπληκτικά μικρού πάχους, καθώς αρκούν λίγα χιλιοστά για να χωρέσουν οθόνη και κυκλώματα!

Θα αναρωτιέστε γιατί κάτι τόσο καταπληκτικό δεν έχει ήδη σαρώσει την αγορά. Η απάντηση είναι πως στα τόσα πλεονεκτήματά τους διαπιστώθηκε ότι οι οργανικές οθόνες είχαν και το μειονέκτημα κάθε οργανικού υλικού: «βιοδιασπώνται» έπειτα από περίπου 200.000 ώρες λειτουργίας. Από πέρυσι όμως ένα ορυμαγδός βελτιωτικών τεχνικών έφερε την παραγωγή των ΟLΕD σε επίπεδο πλήρους ελέγχου των παραμέτρων τους. Ετσι, στην εφετινή παγκόσμια έκθεση ηλεκτρονικών ΙFΑ 2009 οι ιάπωνες και οι κορεάτες κατασκευαστές (Sony, Samsung και LG) εξήγγειλαν ότι ως το 2010 θα πλημμυρίσουν την παγκόσμια αγορά με μοντέλα ΟLΕD μεγέθους ως 40 ιντσών. Ηδη από το τέλος Απριλίου η Samsung παρουσίασε μια τηλεόραση 23 ιντσών- με λόγο αντίθεσης 2.000.000:1, πάχος 1,6 εκατοστά και κατανάλωση κατά 40% μικρότερη της αντίστοιχης LCD- και μία 40 ιντσών, με λόγο αντίθεσης 1.000.000: 1 και ανάλυση 1920 x 1080. Οι αναγγελίες νέων μοντέλων και από τους λοιπούς κατασκευαστές θα ακολουθήσουν, σίγουρα, αλλά τις εντυπώσεις έκλεψε μια πρόσφατη ανακοίνωση του γερμανικού ερευνητικού ινστιτούτου Fraunhofer: κατασκεύασε έναν μικροσκοπικό προβολέα ΟLΕD (πάχους μόλις 2,5 εκατοστών) που μπορεί να ενσωματωθεί σε κινητά τηλέφωνα και να μετατρέψει σε ολοζώντανη οθόνη κάθε τοίχο και χαρτόνι!

Τέλος, την 1η Ιουνίου 2009 το Κέντρο Εύκαμπτης Οθόνης του Πανεπιστημίου της Αριζόνας ανακοίνωσε μια ρηξικέλευθη τεχνική μαζικής παραγωγής οργανικών οθονών (ονόματι Si: Η ΑΜΟLΕD) που θα επιτρέψει την προβολή λαμπερών εικόνων σε... ό,τι φαντάζεστε.

MΠΑΙΝΟΒΓΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΟΘΟΝΗ

Με τον τρισδιάστατο ανιχνευτή κίνησης που παρουσίασε η Μicrosoft για το Χbox 360 αλληλεπιδρούμε με τα προβαλλόμενα σαν να είμαστε... μέσα στην οθόνη!

Oλοζώντανες λήψεις και ολοζώντανες οθόνες... Τι μας λείπει για να ολοκληρωθεί το όραμα της «διαδραστικής τηλεόρασης υψηλής ευκρίνειας»; Μα, φυσικά, η διάδραση. Ενας τρόπος που θα καθιστά φυσική την επικοινωνία των «έξω» με αυτά που είναι «μέσα» στην οθόνη.

Το θέμα αυτό, είναι αλήθεια, πως απασχολεί όλον τον κόσμο της τηλεπληροφορικής, από την εποχή που πρωτοεμφανίστηκαν τα «παράθυρα» της Μicrosoft, το 1983. Και ήταν αυτή η ίδια εταιρεία που μας έδωσε τη λύση, στις 2 Ιουνίου 2009: παρουσίασε, στην έκθεση Εlectronic Εntertainment Εxpo της Καλιφόρνιας, τους καρπούς του μυστικού της Προγράμματος Νατάλ. Πρόκειται για μια συσκευή ανίχνευσης κινήσεων που- προς το παρόν- θρονιάζεται πάνω στην οθόνη μιας παιχνιδομηχανής Χbox, ακριβώς όπως συμβαίνει και με τον γνωστό ανιχνευτή κινήσεων του Νintendo Wii. Εχει όμως μια τεράστια διαφορά: δεν χρειάζεται κανένα χειριστήριο! Η συσκευή συλλαμβάνει κάθε μας κίνηση και την προβάλλει ως κίνηση του «ψηφιακού εκπροσώπου μας» (avatar) στο παιχνίδι. Επιπρόσθετα, σαρώνει όποια σημείωση ή σκίτσο μας και ενημερώνει το παιχνίδι, αλλά και ξεχωρίζει τη φωνή μας και καταλαβαίνει τι του λέμε (αν μιλάμε αγγλικά). Το αποτέλεσμα είναι κάτι παραπάνω από θεαματικό: ανοίγει διάπλατα μια νέα εποχή επικοινωνίας μας με τις συσκευές, μια εποχή όπου τα πάντα- από ψυχαγωγία ως εκπαίδευση- μπορούν να γίνονται με τη φυσικότητα της επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων.

Η εντυπωσιακή καινοτομία που παρουσίασε η Μicrosoft δεν χτίστηκε εν μια νυκτί. Οι ασχολούμενοι με τις τεχνολογίες διεπαφής γνωρίζουν ότι σχετικές ευρεσιτεχνίες έχουν κατοχυρωθεί από το 1986, από την εταιρεία GestureΤek της Καλιφόρνιας (www. gesturetek. com/). Μάλιστα, η Μicrosoft, η Sony, η Ιntel, η ΝΑSΑ, η Samsung και πολλές άλλες επιχειρήσεις έχουν αγοράσει δικαιώματα χρήσης αυτών των ευρεσιτεχνιών σε προϊόντα τους και αρκετά μουσεία ετοιμάζονται να τις αξιοποιήσουν. Όμως, το δύσκολο σημείο όλων αυτών των τεχνολογιών είναι η αποσαφήνιση- εκ μέρους του προγράμματος και της συσκευής- του «ποιος διατάζει». Δηλαδή, η ανταπόκριση στις κινήσεις και τη φωνή ενός μεμονωμένου χειριστή-παίκτη είναι σχετικά εύκολη υπόθεση, αλλά γίνεται σπαζοκεφαλιά όταν αυτός περιβάλλεται και από άλλα πρόσωπα. Κι αυτό ακριβώς είναι το περιβάλλον στο οποίο καλούνται να ανταποκριθούν οι συσκευές επικοινωνίας σήμερα, είτε είναι ένας υπολογιστής σε παιδικό δωμάτιο, είτε παιχνιδομηχανή και τηλεόραση στο καθιστικό, ή κινητή συσκευή στο δρόμο.

Είναι εντυπωσιακό ότι την επόμενη ημέρα της αποκάλυψης του Νatal η Sony έσπευσε να δηλώσει επίσης παρούσα στη νέα εποχή, με έναν αντίστοιχο ανιχνευτή για την παιχνιδομηχανή της Ρlaystation. Οι διαφορές τους εντοπίζονται στο ότι η δική της λύση δεν περιλάμβανε φωνητική αλληλεπίδραση και ότι είχε επιλέξει να έχει ένα μινιμαλιστικό χειριστήριο (που έμοιαζε με μικρόφωνο) προκειμένου να έχει ο παίκτης πλήκτρο δράσης. Η χρησιμότητα αυτού του «συμβιβασμού» φάνηκε κατά την επίδειξη, όταν ο παίκτης χρησιμοποίησε δύο τέτοια χειριστήρια προκειμένου να κάνει τη σύνθετη κίνηση ανάληψης «βέλους από τη φαρέτρα στην πλάτη του» και «τόξευσης».

Η ως σήμερα πρωτοπορούσα στον τομέα Νintendo δεν είχε να δείξει κάτι χειροπιαστά πιο τρανό, αλλά φρόντισε να περιγράψει το «Wii Vitality Sensor» που έχει στα σκαριά: έναν σαρωτή αποτυπώματος που ενεργεί ως «ανιχνευτής αισθηματικής κατάστασης» ώστε να προσαρμόζει το λογισμικό στις τρέχουσες διαθέσεις και ικανότητές μας.

Επειτα από όλα αυτά, αν ήμουν μέλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ομολογουμένως θα κοιμόμουν σφόδρα ανήσυχος. Σε πέντε χρόνια, όχι απλώς δεν θα υπάρχουν σχολικά βιβλία σε χαρτί, αλλά θα πρέπει να είναι όλα διαδραστικά! Αλλιώς...

ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ
a.kafantaris@gmail.com