Επί αιώνες οι κατασκευαστές βιολιών προσπαθούν, χωρίς επιτυχία, να αναπαράγουν το διακριτό και απαράμιλλο ήχο των βιολιών Στραντιβάριους και Γκουαρνέρι. Τώρα, μετά από 33 χρόνια έρευνας, ένας καθηγητής βιοχημείας του πανεπιστημίου του Τέξας Α & Μ, ο Γιόζεφ Ναγκιβάρι, ισχυρίζεται ότι επιτέλους σήκωσε το πέπλο του μυστηρίου.
Ένα από τα διάσημα βιολιά Ο Ναγκιβάρι, σε μελέτη του που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Public Library of Science (PLoSONE), αποδεικνύει ότι το μυστικό των βιολιών κρύβεται όχι μόνο στο ξύλο και στον τρόπο κατασκευής, αλλά επίσης στα χημικά που χρησιμοποιήθηκαν στα όργανα.
Όπως δήλωσε, «το ξύλο των μεγάλων δασκάλων υπέστη μια επιθετική χημική επεξεργασία, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία του σπουδαίου ήχου του Στραντιβάριους και του Γκουαρνέρι». Ο Ναγκιβάρι, με μεγάλη δυσκολία, κατάφερε να προμηθευτεί από συντηρητές μικρά δείγματα ξύλου από τα συγκεκριμένα βιολιά, τα οποία στη συνέχεια έκαψε και αποκάλυψε έτσι ότι περιείχαν αρκετές χημικές ουσίες, μεταξύ άλλων βόρακα, φθοριούχα άλατα, χρώμιο και άλατα σιδήρου.
Ο βόρακας έχει μακρά ιστορία ως συντηρητικό στο παρελθόν, μέχρι τους αρχαίους Αιγύπτιους, που τον χρησιμοποίησαν στη μουμιοποίηση και αργότερα ως εντομοκτόνο. Προφανώς ο Στραντιβάριους και ο Γκουαρνέρι ήθελαν να προστατεύσουν τα βιολιά τους, ώστε το ξύλο τους να μην φαγωθεί από σκουλήκια, κάτι συνηθισμένο εκείνη την εποχή.
Ο Αντόνιο Στραντιβάρι (1644-1737) έφτιαξε περίπου 1.200 βιολιά στη διάρκεια της ζωής του και τα πούλησε μόνο σε πολύ πλούσιους, κυρίως μέλη βασιλικών οικογενειών. Σήμερα έχουν απομείνει περίπου 600 από αυτά τα βιολιά και το καθένα αξίζει αστρονομικά ποσά (μέχρι 5 εκατ. δολ.).
Ένας λιγότερο γνωστός, σύγχρονος του Στραντιβάρι, ο Γκουαρνέρι ντελ Γκέσου, είχε αντίθετα δυσκολίες να πουλήσει τα βιολιά του στην εποχή του, όμως σήμερα οι ειδικοί θεωρούν τα όργανά του σχεδόν ισάξια σε ποιότητα και αξία με τα βιολιά του Στραντιβάρι.
Οι ειδικοί, μεταξύ αυτών ο ουγγρικής καταγωγής καθηγητής Ναγκιβάρι, αναρωτιούνταν ανέκαθεν πώς ο Στραντιβάρι, που είχε στοιχειώδη εκπαίδευση και καθόλου επιστημονικές γνώσεις, μπόρεσε να φτιάξει τόσο ποιοτικά όργανα με τέτοιο απαράμιλλο ήχο. Μετά τα πειράματά του Ναγκιβάρι, αποδείχτηκε ότι το ξύλο που χρησιμοποιούσε ο διάσημος κατασκευαστής, δεν ήταν φυσικό, αλλά χημικά επεξεργασμένο, γεγονός που έδωσε σε μεγάλο βαθμό το διακριτό ήχο.
Όπως είπε ο Ναγκιβάρι, ίσως η ανακάλυψη αυτή να απομυθοποιεί κάπως τον Στραντιβάρι, όμως θα ενδιαφέρει ασφαλώς τους ιστορικούς της τέχνης και τους σημερινούς κατασκευαστές οργάνων, στους οποίους ίσως δώσει μάλιστα νέες ιδέες, ώστε να επιφέρουν αλλαγές στον τρόπο κατασκευής ενός βιολιού υψηλής ποιότητας.
Posts
