Lolitopages

Thursday, May 14, 2009

Προώθηση προϊόντων και Υπηρεσιών. Τι πρέπει να γνωρίζουμε για να μην γίνεται κατάχρηση των προσωπικών μας δεδομένων

ΜΙΑ ολόκληρη βιομηχανία υποκλοπής προσωπικών δεδομένων και αξιοποίησής τους για κάθε είδους παράνομους σκοπούς, φαίνεται να έχει στηθεί από διάφορους επιτήδειους οι οποίοι εκμεταλλεύονται από τη μια την αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας και τα μέσα που αυτή παρέχει και από την άλλη το θολό έως ανεπαρκές νομοθετικό πλαίσιο, καθώς και την υποτυπώδη οργάνωση των κρατικών υπηρεσιών που είναι ταγμένες για την προστασία των πολιτών. Και είναι ίσως αλήθεια ότι ο έλεγχος για την αποτροπή της κλοπής και παράνομης αξιοποίησης των προσωπικών δεδομένων δεν είναι εύκολη υπόθεση, ακόμη και για κράτη περισσότερο ευαισθητοποιημένα από την Ελλάδα. Ωστόσο στη χώρα μας – όπως ομολογούν και οι αρμόδιοι – οι σχετικές προσπάθειες βρίσκονται ακόμη στα σπάργανα.

1) Μπορεί μια εταιρεία να μου στέλνει διαφημιστικό υλικό χωρίς τη συγκατάθεσή μου;

Σύμφωνα με την Αρχή Προστασίας προσωπικών Δεδομένων, αν η διαφήμιση πραγματοποιείται με ηλεκτρονικό τρόπο (όπως για παράδειγμα με τηλέφωνο, e-mail, SMS – MMS) τότε ο νόμος 3471/2006, για την προστασία προσωπικών δεδομένων στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, θέτει αυστηρές προϋποθέσεις για την πραγματοποίηση κάθε ηλεκτρονικής επικοινωνίας με διαφημιστικό σκοπό. Για να επικοινωνήσει μια εταιρεία μαζί σας με τέτοιο τρόπο θα πρέπει να έχει λάβει τη συγκατάθεσή σας.

Αν η διαφήμιση πραγματοποιείται με άλλο, μη ηλεκτρονικό, τρόπο (όπως για παράδειγμα μέσω έντυπης αλληλογραφίας) οι εταιρείες μπορούν να σας στείλουν τέτοιο διαφημιστικό υλικό, εφόσον μπορούν να βρουν τα στοιχεία επικοινωνίας σας από κάποια δημόσια προσβάσιμη πηγή (όπως είναι οι κατάλογοι συνδρομητών τηλεφωνίας που αναγράφουν και διευθύνσεις). Στην περίπτωση αυτή η εταιρεία θα πρέπει να σας ενημερώσει για τον τρόπο με τον οποίο βρήκε τα στοιχεία σας και να σας δώσει τη δυνατότητα να αντιταχθείτε σε επόμενες προωθητικές ενέργειες από αυτή.

2) Τι μπορώ να κάνω για να προστατευτώ από την αποστολή διαφημιστικού υλικού;

Σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 3 του ν. 2472/1997 “Καθένας έχει δικαίωμα να δηλώσει στην Αρχή ότι δεδομένα που τον αφορούν δεν επιθυμεί να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας από οποιονδήποτε, για λόγους προώθησης πωλήσεως αγαθών ή παροχής υπηρεσιών εξ αποστάσεως. Η Αρχή τηρεί μητρώο με τα στοιχεία ταυτότητας των ανωτέρω. Οι υπεύθυνοι επεξεργασίας των σχετικών αρχείων έχουν την υποχρέωση να συμβουλεύονται πριν από κάθε επεξεργασία το εν λόγω μητρώο και να διαγράφουν από το αρχείο τους τα πρόσωπα της παραγράφου αυτής.”

Η Αρχή τηρεί ένα τέτοιο μητρώο, το μητρώο του αρ. 13 ή αλλιώς τη λίστα του αρ. 13, και οι υπεύθυνοι επεξεργασίας που πραγματοποιούν προωθητικές ενέργειες είναι υποχρεωμένοι να το συμβουλεύονται πριν την αποστολή του διαφημιστικού υλικού. Οι υπεύθυνοι επεξεργασίας δεν έχουν δικαίωμα να στείλουν διαφημιστικό υλικό σε άτομα που έχουν εγγραφεί στο μητρώο του άρθρου 13 και είναι υποχρεωμένοι να διαγράφουν από τους καταλόγους τους όσους είναι εγγεγραμμένοι σε αυτό.

Τονίζουμε ότι το μητρώο αυτό έχει εφαρμογή μόνο σε μη ηλεκτρονικές μεθόδους επικοινωνίας για τους πιο πάνω σκοπούς, δηλαδή το παραδοσιακό έντυπο ταχυδρομείο. Δεν καλύπτει περιπτώσεις ηλεκτρονικής επικοινωνίας, όπως το τηλέφωνο ή το e-mail, για τις οποίες απαιτείται η εκ των προτέρων ρητή συγκατάθεση του καλούμενη συνδρομητή. Για το σκοπό αυτό το αντίγραφο του μητρώου του άρθρου 13 που χορηγεί η Αρχή δεν περιέχει στοιχεία ηλεκτρονικής επικοινωνίας των εγγεγραμμένων πολιτών όπως τηλέφωνο και email.

3) Λαμβάνω πολλά ενοχλητικά τηλεφωνήματα από εταιρείες που διαφημίζουν προϊόντα ή υπηρεσίες. Μπορούν να το κάνουν αυτό;

Το άρθρα 11 παρ. 1 έως 3 του ν. 3471/2006 αναφέρουν:

1. Η χρησιμοποίηση αυτόματων συστημάτων κλήσης, ιδίως με χρήση συσκευών τηλεομοιοτυπίας (φαξ) ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, και γενικότερα η πραγματοποίηση μη ζητηθεισών επικοινωνιών με οποιοδήποτε μέσο ηλεκτρονικής επικοινωνίας, με ή χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, για σκοπούς απευθείας εμπορικής προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών και για κάθε είδους διαφημιστικούς σκοπούς, επιτρέπεται μόνο αν ο συνδρομητής συγκατατεθεί εκ των προτέρων ρητώς.

2. Δεν επιτρέπεται η πραγματοποίηση μη ζητηθεισών επικοινωνιών για τους ανωτέρω σκοπούς, εφόσον ο συνδρομητής έχει δηλώσει προς τον φορέα παροχής διαθεσίμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών ότι δεν επιθυμεί γενικώς να δέχεται τέτοιες επικοινωνίες. Ο φορέας υποχρεούται να καταχωρίζει δωρεάν τις δηλώσεις αυτές σε ειδικό κατάλογο συνδρομητών, ο οποίος είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου.

3. Τα στοιχεία επαφής ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που αποκτήθηκαν νομίμως, στο πλαίσιο της πώλησης προϊόντων ή υπηρεσιών ή άλλης συναλλαγής, μπορούν να χρησιμοποιούνται για την απευθείας προώθηση παρόμοιων προϊόντων ή υπηρεσιών του προμηθευτή ή για την εξυπηρέτηση παρόμοιων σκοπών, ακόμη και όταν ο αποδέκτης του μηνύματος δεν έχει δώσει εκ των προτέρων τη συγκατάθεσή του, υπό την προϋπόθεση ότι του παρέχεται κατά τρόπο σαφή και ευδιάκριτο η δυνατότητα να αντιτάσσεται, με εύκολο τρόπο και δωρεάν, στη συλλογή και χρησιμοποίηση των ηλεκτρονικών του στοιχείων, και αυτό σε κάθε μήνυμα σε περίπτωση που ο χρήστης αρχικά δεν είχε διαφωνήσει σε αυτή τη χρήση.

Η Αρχή ερμηνεύοντας τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 11 του ν. 3471/2006 υπό το φως του αντίστοιχου άρθρου 13 της Οδηγίας 2002/58/ΕΚ έκρινε ότι προς το συμφέρον του αποδέκτη μη ζητηθείσας επικοινωνίας θα πρέπει αυτή να πραγματοποιείται κατόπιν συγκατάθεσης του αποδέκτη ανεξαρτήτως του χρησιμοποιούμενου μέσου. Συνεπώς, απαιτείται συγκατάθεση του αποδέκτη για τις τηλεφωνικές κλήσεις, τα μηνύματα μέσω κινητού τηλεφώνου και τις υπόλοιπες κατηγορίες αυτοματοποιημένης επικοινωνίας που πραγματοποιούνται για διαφημιστικούς σκοπούς. Βεβαίως ισχύει η εξαίρεση που εισάγει η παρ. 3 του άρθρου 11 ως προς το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, όταν η επαφή έχει αποκτηθεί νομίμως στα πλαίσια πώλησης προϊόντων ή υπηρεσιών ή άλλης συναλλαγής.

Άρα οποιαδήποτε τηλεφωνική επικοινωνία με σκοπό εμπορική προώθηση προϊόντων ή υπηρεσιών πραγματοποιείται χωρίς εσείς να έχετε ρητά δώσει τη συγκατάθεσή σας, δεν επιτρέπεται !

4) Τι μπορώ να κάνω για να μην με ενοχλούν άλλο στο τηλέφωνό μου;

Θα πρέπει άμεσα να δηλώσετε σε κάθε ανεπιθύμητη επικοινωνία την εναντίωσή σας. Έχετε δικαίωμα να ρωτήσετε με ποιόν τρόπο έχουν βρει τα στοιχεία επικοινωνίας σας και με ποιο τρόπο ο διαφημιστής έχει αποκτήσει τη συγκατάθεσή σας για την πραγματοποίηση της επικοινωνίας.

Σε περίπτωση που έχετε δώσει συγκατάθεση στο παρελθόν μπορείτε να ζητήσετε εκείνη τη στιγμή να μη σας ενοχλήσουν ξανά, δηλαδή να άρετε τη συγκατάθεση.

Σε περίπτωση που δεν έχετε δώσει τη συγκατάθεση σας, μπορείτε να υποβάλετε καταγγελία στην Αρχή. Στην καταγγελία αναφέρετε όσα περισσότερα στοιχεία διαθέτετε για τη στοιχειοθέτησή της, όπως τα προϊόντα ή υπηρεσίες που διαφημίζονται, την εταιρεία που σας καλεί, τον αριθμό τηλεφώνου από τον οποίο σας καλούν, ονοματεπώνυμο του πωλητή, ημερομηνία και ώρα πραγματοποίησης της κλήσης. Για την υποβολή της καταγγελίας μπορείτε να ενημερωθείτε εδώ.

5) Τι γίνεται με τα ενοχλητικά μηνύματα που λαμβάνω στο email μου;

Τα μηνύματα αυτά αποτελούν μια ειδικότερη κατηγορία ανεπιθύμητων διαφημιστικών μηνυμάτων, τα λεγόμενα spam.

6) Τι μπορώ να κάνω με τα διαφημιστικά SMS ή MMS;

Τα SMS και τα MMS είναι σύντομα μηνύματα που αποστέλλονται προς συνδρομητές κινητής τηλεφωνίας. Τα SMS περιέχουν κείμενο, ενώ τα MMS μπορεί να περιέχει και εικόνα ή φωνή. Και οι δύο αυτές κατηγορίες μηνυμάτων αποθηκεύονται στο δίκτυο ή στη συσκευή κινητού τηλεφώνου του παραλήπτη έως ότου ληφθούν από αυτόν. Με βάση τον ορισμό του ν. 3471/2006 αποτελούν και αυτά μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και για αυτά ισχύουν οι ίδιες προϋποθέσεις για την αποστολή τους με τα γνωστά email.

7) Πως μπορώ να προστατευθώ από το SPAM;

Προστατεύστε τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας στο Διαδίκτυο

Δίνετε τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας κατά το δυνατό μόνο σε πρόσωπα ή οργανισμούς που γνωρίζετε και εμπιστεύεστε.

Αν πρέπει να δώσετε τη διεύθυνση σας, π.χ. για εγγραφή σε κάποιο ηλεκτρονικό περιοδικό ή στο πλαίσιο χρήσης ηλεκτρονικών υπηρεσιών, ελέγξτε αν σας δίνεται η δυνατότητα (π.χ. μέσω “tick boxes“) να δηλώσετε ότι δεν επιθυμείτε την αποστολή διαφημιστικών μηνυμάτων ή άλλων πληροφοριών. Κατά τη χρήση ηλεκτρονικών υπηρεσιών, ελέγξτε τη πολιτική ιδιωτικότητας (privacy policy) που εφαρμόζει η συγκεκριμένη εταιρεία ή οργανισμός πριν αποκαλύψετε τα προσωπικά δεδομένα σας μέσω του Διαδικτύου. Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει δέσμευση της εταιρείας ή του οργανισμού να μην διαβιβάσουν τα προσωπικά σας δεδομένα σε τρίτους.

Αποφύγετε την δημοσιοποίηση της διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας σε Διαδικτυακούς τόπους, μηχανές αναζήτησης, ηλεκτρονικές λίστες, καταλόγους ή chat rooms του Διαδικτύου. Οι spammers συνήθως χρησιμοποιούν μηχανισμούς αυτόματης συλλογής διευθύνσεων από τα ανωτέρω σημεία του Διαδικτύου (μια τακτική γνωστή ως “harvesting” – συγκομιδή).

Αν θέλετε να αναρτήσετε τα στοιχεία σας σε κάποιο Διαδικτυακό τόπο, γράψτε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση με τρόπο που δεν επιτρέπει την αυτόματη συλλογή της από τους spammers. Για παράδειγμα, αναρτήστε την ως εικόνα (αντί για κείμενο) ή παραλείψετε το σύμβολο “@” που είναι χαρακτηριστικό του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (π.χ. αντί για “my-name@company.gr“, γράψτε “my name at company dot gr“).

Αν θέλετε να δώσετε στους επισκέπτες του Διαδικτυακού σας τόπου την δυνατότητα επικοινωνίας μαζί σας, προτιμήστε αυτό να γίνεται μέσω φορμών επικοινωνίας (αντί να δίνετε τη διεύθυνση ηλεκτρονικού σας ταχυδρομείου ως στοιχείο επικοινωνίας). Όταν ένας επισκέπτης υποβάλλει την φόρμα, θα λάβετε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στο οποίο μπορείτε να απαντήσετε ακριβώς όπως αν ο επισκέπτης σας είχε στείλει το μήνυμα απευθείας.

Χρησιμοποιείστε λογισμικό φιλτραρίσματος

Το λογισμικό φιλτραρίσματος μπορεί να εντοπίσει μεταξύ των εισερχόμενων μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αυτά που είναι SPAM και, ανάλογα με τις ρυθμίσεις που έχουν γίνει από τον χρήστη, είτε να “μπλοκάρει”τα μηνύματα SPAM, είτε να τα τοποθετήσει σε ειδικό φάκελο.

Το φιλτράρισμα είναι χρήσιμο, αλλά δεν είναι πάντα αποτελεσματικό. Μερικές φορές τα φίλτρα αποτυγχάνουν στον εντοπισμό των μηνυμάτων SPAM, ενώ άλλες χαρακτηρίζουν ως SPAM μηνύματα που δεν είναι SPAM.

Σήμερα υπάρχει μεγάλη ποικιλία λογισμικών φιλτραρίσματος, πολλά από τα οποία διατίθενται και στο Διαδίκτυο. Ο Πάροχος Υπηρεσιών Διαδικτύου σας μπορεί ενδεχομένως να σας συμβουλεύσει περαιτέρω ή και να σας παρέχει ανάλογα προϊόντα.

8) Τι μπορώ να κάνω αν λαμβάνω μηνύματα SPAM;

Κάποια μηνύματα SPAM αποστέλλονται από “επαγγελματίες” spammers, ενώ άλλα μπορεί να στέλνονται από νόμιμες επιχειρήσεις που δεν έχουν όμως συμμορφωθεί με την Ελληνική νομοθεσία για το SPAM. Αν λάβετε μηνύματα SPAM έχετε διάφορες επιλογές.

Μην απαντάτε στον αποστολέα

Όταν απαντάτε σε μηνύματα SPAM ουσιαστικά επαληθεύετε την εγκυρότητα της διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας και ενθαρρύνετε τους spammers να στέλνουν περισσότερα μηνύματα. Για το λόγο αυτό μην απαντάτε ηλεκτρονικά στον αποστολέα και μην ακολουθείτε συνδέσμους (links) που ενδεχομένως αναφέρονται στο μήνυμα, ακόμα και αν πρόκειται για συνδέσμους διαγραφής της διεύθυνσης σας από την λίστα του αποστολέα (unsubscribe links).

Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία, σε κάποιες περιπτώσεις επιτρέπεται η αποστολή μηνυμάτων μέχρι την εναντίωση του παραλήπτη (”opt-out“). Ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι προτιμότερο η δήλωση εναντίωσης να μη γίνεται ηλεκτρονικά, αλλά π.χ. με τηλεφωνική επικοινωνία ή με γραπτή επιστολή.

Επικοινωνήστε με τον Πάροχο Υπηρεσιών Διαδικτύου

Μπορείτε να αναφέρετε προβλήματα SPAM στον Πάροχο Υπηρεσιών Διαδικτύου σας, ζητώντας ενδεχομένως τη φραγή συγκεκριμένων διευθύνσεων από τις οποίες σας αποστέλλονται μηνύματα SPAM. Επιπλέον, ο Πάροχος σας μπορεί να σας βοηθήσει σχετικά με τη χρήση ειδικού λογισμικού φιλτραρίσματος ή άλλων μέτρων ασφαλείας για την αποφυγή λήψης μηνυμάτων SPAM.

Αναφέρετε το περιστατικό στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων

Η Αρχή λαμβάνει ολοένα αυξανόμενο αριθμό σχετικών καταγγελιών και ερωτημάτων που αφορούν τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, συμπεριλαμβανομένων των μηνυμάτων μέσω κινητών τηλεφώνων (SMS).

Μπορείτε να καταγγείλετε περιστατικά SPAM στην Αρχή, μέσω της υπηρεσίας ηλεκτρονικής υποβολής καταγγελιών ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να επισυνάψετε στην καταγγελία σας το μήνυμα που δεχτήκατε. Επίσης, θα πρέπει να αναφέρετε αν έχετε στείλει δήλωση εναντίωσης στον αποστολέα των μηνυμάτων (σε περίπτωση που κάτι τέτοιο απαιτείται), επισυνάπτοντας επίσης αντίγραφο της εν λόγω δήλωσης.